موضوع تحریفات شناختی (Cognitive-distortion ) در درمانهای شناختی – رفتاری
امروزه درمانهای شناختی- رفتاری یکی از انواع مهم روان درمانیهایی است که برای درمان اختلالات و یا مشکلات روان شناختی بکار می روند . اختلالات روان شناختی شامل انواع مختلف از اختلالاتی است که ابتلا به آنها می تواند با علایم درد آوری همراه باشد و کارکردهای مختلف اشخاص در زمینه های مختلف اجتماعی ، شغلی و بین فردی را کاهش دهد. متخصصان علوم رفتاری و روان شناختی اختلالات روان شناختی را اختلالاتی می دانند که در ابتلا به آنها عوامل شناختی , فیزیولوژی و اجتماعی نقش دارند و همچینن آنان بر این اعتقادند که درمان اختلالات روان شناختی نیز تنها با استفاده از داروها امکان پذیر نمی باشد و در موارد زیادی به خصوص زمانی که میزان شدت اختلالات روان شناختی در سطح خفیف تا متوسط می باشد بکار بردن روشهای که به اصطلاح روان درمانی نامیده می شوند در کاهش میزان علایم اختلالات روان شناختی بسیار مفید می باشد . امروزه مکاتب مختلف روان درمانی بوجود آمده اند و نظریه پردازان این مکاتب از ابعاد مختلف کوشش نموده اند که علل ابتلا به اختلالات روان شناختی را مورد بررسی قرار دهند و روش های مختلفی برای ایجاد تغییرات در زمینه های رفتاری ، شناختی و هیجانی مبتلایان به اختلالات روان شناختی که در نهایت منجر به کاهش علایم اختلالات روان شناختی می شود را پیشنهاد نمایند. از بین تمام روان درمانیهای ابداع شده که تعداد آنها می تواند به پیش از 300 نوع برسد روان درمانیهای شناختی- رفتاری به دالایل مختلف از جمله کوتاه مدت بودن و وجود حالت ساختار یافتگی در آنها در درمان اختلالات روان شناختی کاربرد گسترده تری را پیدا نموده اند.
در این مقاله کوشش دارم در مورد یکی از مفاهیم مهم در درمانهای شناختی- رفتاری که به نام تحریف های شناختی (Cognitive-distortion ) یا خطاهای ذهنی نامیده می شود مطالبی را ارایه نمایم. یکی از فرض های اساسی اکثر انواع روان درمانیهای شناختی – رفتاری آن است که حالتهای ناکارآمد یا تحریف شده ی افکار که اصطلاحا تحریفات شناختی نامیده می شوند می توانند هیجانات منفی (مانند هیجان غمگینی ، خشم و اضطراب) را ایجاد نماید و یا میزان این هیجانات منفی را تشدید نماید. یکی اساسی ترین و با سابقه ترین روان درمانیهای شناختی- رفتاری روان درمانی شناختی – رفتاری است که توسط یک روان پزشک آمریکایی به نام آرئون بک {Aron beck ) ابداع شده است و امروزه به نام درمان شناختی- رفتاری کلاسیک معروف می باشد. از نظر بک افزایش میزان تحریفات شناختی در ابتلا به اختلالات روان شناختی و یا تشدید علایم این اختلالات نقش مهمی دارد . همچینن از نظر بک تحریفات شناختی امکان دارد در سه سطح شناختی که شامل سطح افکار خودکار منفی (Negative automatic thought) ، سطح فرضیات اساسی (Basic assumption) و سطح طرحواره های منفی (Negative schema) نامیده میشوند وجود داشته باشند. افکار خودکار منفی افکاری هستند که به صورت خود بخود به ذهن می آیند و شخص در اغلب مواقع به درستی آنها اعتقاد دارد. این افکار اغلب با ظاهر شدن هیجانات منفی ( مانند هیجاهای غمگینی ،اضطراب و خشم) و رفتارهای ناکارآمد همراه می باشند. یگی از ویژگیهای افکار خودکار منفی آن است که این افکار در سطح ترین حالت شناخت قرار دارند و شخص می تواند با کمی دقت از وجود آنها آگاه شود. افکاری مانند من در این ازمون موفق نخواهم شد و یا من شغل مناسبی را بدست نخواهم آورد نمونه هایی از افکار خودکارمنفی هستند. شناسایی افکاری که در دسته ی فرضیات اساسی قرار می گیرند در مقایسه با افکاری که در دسته ی افکار خودکار منفی قرار دارند مشکل تر است و همچینن افکاری که در دسته ی افکار فرضیات اساسی قار دارند در مقایسه با افکارخودکار منفی حالتی انتراعی تر و گسترده تری دارند. فرضیات اساسی معمولا با جملاتی می آیند که با واژه هایی مانند باید همراه هستند و جملات این افکار معمولا به صورت اگر- پس می باشند ( مانند اگر من در این امتحان شکست بخورم پس یک شخص شکست خورده خواهم بود یا اگر من دوست خود را از دست بدهم پس افسرده خواهم شد ) . طرحواره های منفی در مقایسه با افکار خودکار منفی و فرضیات اساسی در سطح عمیق تری از شناخت قرار دارد و شحص کمترین آگاهی از علایم و نشانه های طرحواره های منفی دارد . آرئون بک و همکاران وی اعتقاد دارند که طرحواره های منفی اغلب در دوران کودکی شکل می گیرند و به اغلب به صورت منفعل باقی می مانند اما در دوران بزرگسالی و به هنگام روبرو شدن به رویدادها و یا موقعیت های استرس زا فعال می شوند و این طرحواره های در ابتلا و یا تشدید اختلالات روان شناختی نقش اساسی دارند. از سوی دیگ یکی از ویژگیهای طرحواره های منفی آن است که این طرحواره ها برای شخص حالتی مانند حالت قانون را دارند . نمونه هایی از طرحواره های منفی شامل من آدم شکست خورده ای هستم و یامن آدم بی استعدادی هستم می باشد.
نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی )
استفاده از مطالب این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است
آدرس دفتر روان درمانی و مشاوره دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور خدید، بالاتر از تقاطع خیابان های طالقانی و ارتش ،برج سینا، طبقه ی هفتم
تلفن:04135559866
1402/10/29
نظرات