انواع درمان های موج سوم رفتاری (بخش چهارم)
درمانهای موج سوم رفتاری درمانهای جدیدی برای درمان اختلالات روانشناختی هستند که روز به روز میزان استفاده از این نوع درمانها افزایش می یابد. از جمله ی این نوع درمانها می توان به درمانهای فراشناختی (Metacognitive therapy) یا درمان MCT ، درمان پذیرش- تعهد (Acceptance-commitment therapy) یا درمان ACT ، درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی (Mindfullness-behavioral-cognitive therapy) یا درمان MBCT اشاره نمود که در بخشهای قبلی این سلسله از مقالات در مورد ویژگیهای آنها توضیح داده شد. در طول این مقاله تلاش دارم ویژگیهای یکی دیگر از درمانهای موج سوم رفتاری به نام رفتار درمانی دیالیتیک (Dialectical behavioral therapy) یا درمان DBT را بیان نمایم
رفتار درمانی دیالیتیک که به اختصار درمان DBT نامیده می شود یکی دیگر از انواع مدلهای درمانی موج سوم رفتاری است که امروزه کاربرد گسترده ای در روان درمانی اختلالات روانشناختی پیدا نموده است. این مدل درمانی توسط ماشا لیهان ابداع شده است. لیهان ابتدا این مدل درمانی را برای درمان آن گروه از مبتلایان به اختلال شخصیتی مرزی (Borderline personality disorder) که سابقه ی خودکشی های مکرر داشتند بکار برد. مبتلایان به اختلال شخصیتی مرزی از انواع علایمی مانند وجود بی ثباتی در رفتار ، بی ثباتی در حالت خلقی ، رفتارهای خود آزاری ، افسردگی و احساس پوچی رنج می برند و در این مبتلایان خطر اقدام به خودکشی در سطح بالایی می باشد. در جریان اجرای مدل درمانی DBT بر آموزش مجموعه ای از مهارتها مانند آموزش حل مساله و آموزش مهارت ذهن آگاهی (Mindfulness ) ،آموزش کنترل خشم ، آموزش مدیریت استرس و آموزش بازسازی شناختی تاکید می شود. امروزه از مدل درمانی DBT بیشتر برای درمان اختلال شخصیتی مرزی و یا مبتلایان به آن گروه از اختلالات شدید روانشناختی که خطر اقدام به خودکشی در آنها بالا می باشد ( مانند مبتلایان به اختلال افسردگی اساسی)استفاده می شود. در جریان اجرای روان درمانی DBT به میزان زیادی از تکنیکهای مختلف شناختی-رفتاری استفاده می شود. همچینن در جریان اجرای این نوع روان درمانی با کمک گرفتن از انواع تکنیکها تلاش می شود که میزان آگاهی مراجع نسبت به توانانیهای خود افزایش یابد. درمراحل مختلف روان درمانی DBT فعالیتهای مختلفی توسط درمانگر انجام می گیرد تا فرایند درمان به نحو مناسبی به جلو رود . از جمله در مرحله ی اول درمان ، درمانگرتلاش می کند با استفاده از آموزش انواع تکنیکهای رفتاری و یا تکنیکهای شناختی احتمال انجام انواع رفتارهای تهدید آمیز مراجع ( مانند اقدام به خودکشی ) را کاهش دهد .در مرحله ی دوم اجرای درمان ، درمانگر تلاش می کند که به مراجع مهارتهای مختلف زندگی مانند مهارت کنترل خشم ، مهارت حل مساله و مهارت مدیریت بر استرس را آموزش دهد و بالاخره در مراحل انتهایی اجرای روان درمانی DBT درمانگر تلاش می نماید که میزان احساس ارزشمندی مراجع را افزایش دهد و وی برای رسیدن به این هدف از مجموعه ای از تکنیکها بخصوص تکنیکهای شناختی – رفتاری استفاده می کند.
به طور خلاصه می توان گفت در جریان اجرای روان درمانی DBT از راهبردهای مختلفی مانند راهبرد حل مساله ، راهبردهای برقراری ارتباط و راهبردهای دیالیتک استفاده می شود. برای مثال در راهبردهای دیالتیک کوشش درمانگر بر آن است که بیمار حالتی از ترکیب پذیرش رویدادهای ناراحت کننده و لزوم ایجاد تغییراتی را در رفتارهای خودش را بپذیرد.
پایان بخش چهارم
منابع
Barlow. D.H.(2021). Clinical handbook of psychological disorders .New York: The Guilford press
Twohig.M.&.M.E.Lewin. (2021). ACT in steps. Oxford :Oxford university press
Pederson.L.D.(015). Dialectical behavior therapy. New York: Wiley Blackwell. Inc.
نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی )
استفاده از مطالب این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است
1401/03/29
آدرس دفتر روانشناسی و مشاوره دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی): تبریز ، خیابان 17 شهریور جدید ، حدفاصل خیابانهای طالقانی و ارتش ، ساختمان سینا ، طبقه هفتم
تلفن:04135559866
بازدیدها: 392
نظرات