چند روش و تکنیک درمانهای شناختی -رفتاری برای مقابله با علایم اختلالات اضطرابی

 

اضطراب (Anxiety) یکی از هیحانات منفی است که همه ی انسانها در هر روز از زندگی آن را تجربه می نمایند . هیجان ها حالتی می باشند که تجربه ی آنها موجب تغییر در حالتهای عادی جسم و ذهن می شوند و آنها با یک سلسله علایم فیزیولوژیکی ،شناختی و رفتاری همراه می باشند . هیجان ها به دو نوع عمده ی هیجان های مثبت و هیجانهای منفی تقسیم می شوند. هیجانهای مثبت هیحانهایی هستند که تجربه ی آنها خوشایند می باشد و با تمایل انسانها به تجربه ی مجدد آنها همراه می باشد از جمله هیحانهای مثبت هیجان شادی می باشند. در مقابل هیجانهای منفی هیجانهایی هستند که در اغلب مواقع تجربه ی آنها با احساس ناراحتی همراه می باشد . از جمله هیجانهای منفی می توان به هیجان های غمگینی ، خشم و اضطراب اشاره نمود. هیجان اضطراب شباهت زیادی با دو هیجان ترس و نگرانی دارد. عمده ترین شباهت هیجان اضطراب با هیجانات ترس و نگرانی در زمینه ی تجربه ی حالتهای فیزیولوژیک مشابه می باشد به عبارت دیگر در همه ی این نوع هیحانات اشخاص علایم فیزیولوژیک مشابهی مانند افزایش میزان ضربان قلب و افزایش آهنگ تنفس را تجربه می نمایند . تفاوت مهم هیجان اضطراب یا هیجان های ترس و نگرانی  آن است که در هیجان های ترس و نگرانی عامل ایجاد کننده ی آن هیجانات کاملا روشن می باشد اما در هیجان اضطراب یا عامل ایجاد کننده ی آن روشن نمی باشد و یا شخص آگاهی مبهمی از عامل ایجاد کننده ی آن دارد. زمانی که میزان اجساس اضطراب در سطح بالایی قرار دارد و در اثر تجربه ی این هیجان آسیب در عملکردهای مختلف اجتماعی ، شغلی و ارتباطی ایجاد می شود احتمال دارد انواعی از اختلالاتی اضطرابی تجربه گردند. از حمله اختلالات اضطرابی می توان به اختلالاتی مانند اختلال پانیک ، اختلال اضطراب منتشر و اختلال فوبیا اشاره نمود. برای درمان اختلالات اضطرابی از روشهای دارو درمانی و روان درمانی استفاده می شود و در برخی از مواقع امکان دارد که برای درمان اختلالات اضطرابی به طور همزمان هم از دارو درمانی و هم از روان درمانی استفاده گردد. دارو درمانی اختلالات اضطرابی عمدا به کمک داروهایی که اصطلاحا داروهای ضداضطراب نامیده می شوند انجام می گیرد . داروهای ضد اضطراب در چند دسته قرار می گیرند و دسته ی داوریی بنزودیازپین ها از مهمترین این دسته از داروها می باشند. مصرف داروهای ضداضطراب که در دسته ی دارویی بنزودیازپین ها قرار دارند در کنار تاثیرات مثبتی که بر روی علایم اختلالات اضطرابی دارند با عوارض مختلفی همراه هستند یکی از عارضه های مهم مصرف این دسته از داروها ایجاد حالت وابستگی آنهاست و این اثر سبب می شود که شخص محبور باشد که برای بهره گیری از اثر آنها میزان مصرف آنها را افزایش دهد. در بسیاری از مواقع بخصوص زمانی که میزان شدت اختلالات اضطرابی در سطح خفیف تا متوسط می باشد امکان دارد درمان اصلی به کمک احرای برخی از انواع روان درمانیها انجام گیرد. برای درمان اختلالات اضطرابی از انواع روان درمانیها استفاده می شود . از بین روان درمانیها روان درمانیهایی که در دسته ی روان درمانیهای شناختی- رفتاری قرار دارند کارآمدی بیشتری در درمان اختلالات اضطرابی دارند. انواع مختلف درمانهای شناختی – رفتاری در درمان اختلالات اضطرابی موثر می باشند و تکنیکهایی که در درمانهای شناختی- رفتاری برای درمان اختلالات اضطرابی بکار می روند شباهتها و تفاوتهایی با هم دارند . در اکثر انواع روان درمانیهای شناختی- رفتاری درمانگران کوشش می کنند تا مبتلایان به اختلالات اضطرابی آموزش دهند که افکاری که تحریک کننده ی اضطراب در موقعیتهای مختلف هستند را مورد شناسایی قرار دهند. همچینن در اکثر این نوع  روان درمانیها به مبتلایان به اختلالات اضطرابی کمک می شود تا اعتقادات منفی ، افکار خودکار منفی و یا فرضیات زیر بنایی که می توانند ماشه چکان حالت اضطراب باشند را مورد شناسایی قرار دهند و سپس به جای آنها افکار یا اعتقادات متفاوتی را جایگزین نمایند . در درمانهای شناختی- رفتاری برای تغییر اعتقادات منفی و افکار خودکار  که از نظر این درمانها منبع اصلی ظاهر شدن علایم اختلالات اضطرابی تصور می شوند از چندین روش استفاده می شود.  از جمله ی این روش ها می توان به روش هایی مانند روش بازسازی شناختی و روش آزمایش رفتاری اشاره نمود. روش بازسازی شناختی بخصوص در درمان شناختی- رفتاری کلاسیک که توسط آرئون بک و همکاران او ابداع شده است برای درمان اختلالات مخنلف روان شناختی از جمله اختلالات اضطرابی مورد استفاده قرار می گیرد. در روش بازسازی شناختی به مراجع آموزش داده می شود که با مطرح نمودن سوالاتی از خود مانند این سوالات ک شواهد و مدارک موجود برای برای درستی این افکار و یا اعتقادات چه می باشد ؟ و یا اگر این افکار و اعتقادات درست باشد درست بودن آنها به چه معنا می باشد  ؟ به خود کمک کند تا درستی افکار خودکار منفی و اعتقادات منفی خود را به زیر سوال ببرد و زمانی که به مراجع آموزش داده شد که سوالاتی مانند سوالات فوق الذکر را برای اشکار نمودن نادرستی افکار خودکار و یا اعتقادات منفی را مطرح نماید به مراجع آموزش داده می شود که افکار متفاوت و اعتقادات متناسبی را جایگزین افکار خودکار منفی و اعتقادات منفی خود نماید. تکنیک آزمایش رفتاری یکی دیگر از تکنیکهایی است که در جربان اجرای انواع روش های درمان های شناختی- رفتاری به مراجعان آموزش داده می شود . تکنیک آزمایش رفتاری به این صورت اجرا می شود که به مراجع آموزش داده می شود ابتدا آن رفتاری که انجام آن با احساس ناراحتی و تجربه ی افکار خودکار منفی همراه بوده را شناسایی کند و سپس تلاش نماید برای بار دیگر آن رفتار را به صورتی که انجام آن رفتار با احتمال درصد موفقیت بالا همراه باشد را انجام دهد. درمانگران شناختی- رفتاری اعتقاد دارند انجام تکنیک آزمایش رفتاری می تواند اثری مشابه با اثر اجرای روش بازسازی شناختی داشته باشد و مانند اجرای روش بازسازی شناختی سبب شناسایی افکار خودکار منفی و شناسایی اعتقادات منفی و جایگزین نمودن آنها با افکار و اعتقادات متفاوت تر گردد .

نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی )

استفاده از مطالب این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است

آدرس دفتر روان درمانی و مشاوره دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور جدید، بالاتر از تقاطع خیابان های  طالقانی و ارتش ،برج سینا، طبقه ی هفتم

تلفن:04135559866

1402/12/11

بازدیدها: 124