امروزه روان درمانیهای شناختی- رفتاری یکی از انواع روان درمانیهایی می باشند که برای درمان بسیاری از اختلالات و مشکلات روان شناختی بکار می روند . زیر بنای بسیاری از روان درمانیهای شناختی- رفتاری بر پایه ی نظریات شناختی استوار می باشد که توسط ابداع کنندگان این نوع روان درمانیها ارایه شده است . در اکثر روان درمانیهای شناختی- رفتاری اعتقاد بر آن است که وجود خطاهای شناختی یکی از عوامل بسیار مهم در ابتلا و یا تداوم اختلالات و مشکلات روان شناختی می باشد. آرئون بک که از ابداع کنندگان اولیه ی درمانهای شناختی -رفتاری می باشد اعتقاد دارد که خطاهای شناختی در سه سطح از شناخت که رخ می دهند و این خطاهای شناختی از سطح تا عمق به ترتیب شامل افکار خودکار منفی ، فرضیات اولیه و اعتقادات ریشه ای یا طرحواره های منفی می باشند. افکار خودکار منفی عبارت است از یک سلسله افکاری که خود به خود به ذهن می آیند و سبب ناراحتی شخص می گردند و شخص به درستی آنها شدیدا اعتقاد دارد. فرضیات اولیه شامل قوانین ذهنی هستند که اغلب به صورت شرطی بیان می شوند ( مانند اگر در این آزمون موفق نشوم من آدم شکست خورده ای هستم ) و بالاخره اعتقادات ریشه ای یا طرحواره های منفی که در عمیق ترین سطح شناختی قرار گرفته اند و اغلب مواقع شخص به نقش آنها در زندگی خود آگاهی ندارد عبارت از قوانین مطلق ذهنی هستند که شخص هیچ تردیدی در مورد نادرستی آنها ندارد و آنها اغلب سبب توجه و انتخاب محرکهایی می شوند که با آن اعتقادات سازگار هستند و در مقابل سبب دوری شخص از توجه به محرکهایی می شود که با آن اعتقادات ناسازگار هستند . نمونه هایی از اعتقادات ریشه ای شامل مواردی مانند من آدم بی استعدادی هستم یا من آدم شکست خورده ای  هستم می باشد. در نظریات مختلف شناختی و از آن جمله در نظزیه ی آرئون بک اعتقاد بر آن است که اعتقادات ریشه ای از منابع مختلفی مانند سپری شدن دوران کودکی در محیطی که شخص مورد سواستفاده قرارگرفته و یا طرد شده است شکل گرفته اند . همچینن در این نظریات روبرو شدن با رویدادهای تروماتیک در دوران کودکی، عدم پذیرش از سوی والدین، طرد شدن از سوی محیط و فرایند الگوپذیری از دیگر منابع ایجاد اعتقادات ریشه ای دانسته می شوند. از سوی دیگر در نظریات فوق الذکر اعتقاد بر آن است که هر شخص در برابر اعتقادات ریشه ای خود به یکی از سه شیوه ی تسلیم شدن در برابر آنها ، اجتناب نمودن از آنها و یا استفاده از برحی از مکانیسم های دفاعی بخصوص مکانسیم دفاعی جبران (Compensation ) پاسخ می دهد 

تالیف : دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روان شناسی بالینی )

استفاده از مطالب ذکر شده در این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است.

آدرس دفتر روان درمانی ، مشاوره و روان سنجی دکتر حسین لطفی نیا : تبریز ، خیابان 17 شهریور ، حدفاصل خیابانهای ارتش و طالقانی ، برج سینا ، طبقه ی هفتم

شماره تلفن برای تعیین وقت روان درمانی ، مشاوره و روان سنجی : 04135559866

شماره تلقن برای مشاوره ی تلفتی :04135531202