بخش پاسخ به سوالات روانشناسی : اختلال افسردگی اساسی چه ویژگیهایی دارد

اختلالات افسردگی یکی از شایعترین اختلالات روان شناختی می باشد و ابتلا به این احتلالات همراه با ایجاد خسارات انسانی و اقتصادی زیادی است . از جمله خسارات انسانی ابتلا به اختلالات افسردگی می توان به افزایش خطر اقدام به خودکشی در اشخاص مبتلا به این اختلالات بخصوص در اشخاصی که مبتلا به انواع شدید این اختلالات هستند اشاره نمود چنانکه طبق برخی از برآوردهای انجام گرفته ابتلا به انواع اختلالات افسردگی احتمال اقدام به خودکشی را تا ۱۰ برابر افزایش می دهد . ابتلا به انواع اختلالات افسردگی علاوه بر ایجاد خسارات انسانی خسارات مختلف اقتصادی نیز به اشخاص مبتلا و به جوامع وارد می کند . از جمله ی این خسارات می توان به مواردی مانند عدم توانایی مبتلایان به این اختلالات برای انجام وظایف شغلی و هزینه های بالای درمان ابن دسته از اختلالات اشاره نمود. بر اساس نظر یکی از معتبربرترین طبقه بندیهای اختلالات روان پزشکی که هر چند سال یک بار از سوی انجمن روان پزشکی آمریکا منتشر می شود و اصطلاحا DSM نامیده می گردد . چند نوع متفاوت از اختلالات افسردگی وجود دارد و دو نوع از اختلالات افسردگی که شامل اختلال افسردگی اساسی (Major depression disorder) و اختلال افسردگی مقاوم (Persistent depression disorder ) می باشند از شایعترین انواع این اختلالات هستند. بر اساس نظر آخرین طبقه بندی تشخیصی DSM-V برای تشخیص اختلال افسردگی اساسی لازم است که از دو علامت عدم لذت بردن از انجام فعالیتها و وجود حالت خلق افسرده حداقل یکی از آنها باید در شخص مبتلا وجود داشته باشد و همچینن حداقل پنح مورد از علایمی مانند وجود مشکل در خواب (به صورت بیخوابی و یا پرخوابی ) ، مشکل در غذا خوردن ( به صورت بی اشتهایی با پراشتهایی)  ،عدم تونایی در تصمیم گیری ، مشکل در تمرکز و توجه ، کاهش میزان انرژی ، وجود افکاری در مورد مرگ و اقدام به خودکشی نیز لازم است که در شخص مبتلا وجود داشته باشد . از سوی دیگر برای تشخیص اختلال افسردگی اساسی لازم است که شدت علایم تشخیص داده شده به حدی باشد که مشکلات مهمی را در کارکردهای مختلف ارتباطی ، شغلی و یا تحصیلی شخص مبتلا به این اختلال ایجاد کرده باشد و همچینن این علایم مشاهده شده مربوط به ابتلا به سایر اختلالات جسمانی و یا روان پزشکی نباشد.

میزان ابتلا به اختلال افسردگی اساسی بخصوص در جنس مونث زیاد می باشد و بر طبق برخی از برآوردها امکان دارد این میزان به حدود ۱۲ الی ۱۸ درصد و در جنس مذکر به ۶ الی ۹ درصد برسد . طبق نتایج برخی از بررسیهای انجام گرفته در سنین کودکی میزان ابتلا به اختلال افسردگی اساسی در جنس مونث و مذکر تفاوت معناداری ندارد اما از سنین نوجوانی تفاوت ابتلا به این اختلال بین دوجنس ایجاد شده و در برزگسالی میزان ابتلا به اختلال افسردگی اساسی در بین جنس مونث حدود دو برابر حنس مذکر می باشد . در ارتباط با دلایل ایجاد اختلاف فوق نظریات مختلفی در زمینه های زیستی و روان شناختی و اجتماعی وجود دارد.

زمانی که شخصی مبتلا به اختلال افسردگی اساسی می گردد تغییرات مهمی را در زمینه های شناختی ، رفتاری ، جسمانی و رفتاری تجربه می کند . برای مثال در زمینه ی تغییرات هیجانی می توان به مواردی مانند کاهش حالت لذت بردن از انجام فعالیتهایی که قبلا برای او لذت بخش بوده  و همچینن کاهش ابراز هیجانهای مثبتی مانند هیجان شادی اشاره نمود . از نظر تغییرات شناختی نیز می توان به ارزیابی کاملا منفی گذشته ی و ناامیدی به آینده اشاره نمود .

برای درمان اختلال افسردگی اساسی هم از روش های درمان دارویی و هم از روش های مختلف روان درمانی استفاده می شود . همچینن در برخی از مواقع هم از روش های دارویی و هم از روش های روان درمانی استفاده می شود. اگرچه نتایج بسیاری از تحقیقات نشان می دهد که میزان اثربخشی درمانهای دارویی و روان درمانی تقربیا مشابه هم بوده و حدود ۶۰ الی ۷۰ درصد است اما توصیه می شود که زمانی که شدت علایم اختلال افسردگی اساسی زیاد می باشد بهتر است که از درمان دارویی برای درمان این اختلال استفاده گردد. برای درمان دارویی اختلال افسردگی اساسی از داروهایی که اصطلاحا داروهای ضد افسردگی نامیده می شوند استفاده می گردد . امروزه داروهای ضدافسردگی زیادی ساخته شده اند و اولین نوع این داروها داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای می باشند. اگرچه برای درمان اختلال افسردگی اساسی از داروهای مختلف ضدافسردگی استفاده می شود اما اکثر این داروها با افزایش یا تنظیم میزان برخی از انتقال دهنده های عصبی در مغز بخصوص انتقال دهنده های سروتونین و نورواپی نفرین و یا هر دو این انتقال دهنده ها سبب کاهش علایم افسردگی می گردند. از سوی دیگر در برخی از موارد بخصوص زمانی که میزان شدت علایم اختلال افسردگی اساسی در سطح خفیف تا متوسط قرار دارند استفاده از روش های روان درمانی توصیه می شود . برای درمان اختلال افسردگی اساسی روش های روان درمانی مختلفی بکار می رود . از بین این روش ها به نظر می رسد استفاده از روش های مختلف روان درمانیهای شناختی- رفتاری میزان کار آمدی بیشتری برای درمان اختلال افسردگی اساسی داشته باشند. اگرچه روش های مختلف روان درمانیهای شناختی- رفتاری از نظر نوع تکنیکهای بکار رفته در آنها و نظریه های زیر بنایی آنها تفاوتهایی با هم دارند ولی شباهتهای زیادی هم بین آنها وجود دارد .  از جمله ی این شباهتها اعتقاد این نوع روان درمانیها به وجود ارتباط بین افکار ، رفتارها و هیجانات ، تاکید بر روی انجام تکالیف خانگی و تاکید بر روی عدم احتناب از روبرو شدن با افکار و رویدادهای ناراحت کننده است.

 نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی )

آدرس دفتر روان درمانی و مشاوره دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان۱۷ شهریور جدید، بالاتر از تقاطع خیابان های طالقانی و ارتش ،برج سینا، طبقه ی هفتم

تلفن: ۰۴۱۳۵۵۵۹۸۶۶

۱۴۰۳/۶/۲۴