مقدمه ای بر کتاب دائره العمارف روان شناسی بالینی

با عرض سلام بر تمامی مراجعه کنندگان به سایت  اینترنتی من . همانطوری که در بخش های قبلی  ذکر نمودم به تدریج در بخش آموزش سایتم  کتاب مرجعی تحت عنوان کتاب دائره العمارف روان شناسی بالینی را به تحریر درمی آورم  . هدف اصلی من از به تحریر در آوردن و انتشار تدریجی این کتاب افزایش دادن آگاهی دانشجویان و کارشناسان محترم رشته ی روان شناسی و همچینن افزایش دادن آگاهی عموم مردم از مفاهیم اصلی و حوزه هایی که رشته ی روانشناسی بالینی به بررسی و پژوهش آنها می پردازد است . امیدوارم در رسیدن به اهداف فوق الذکر موفق گردم. خوانندگان محترم این کتاب  به این نکته توجه فرمایند که در این کتاب تلاش دارم که مفاهیم مختلف مربوط به رشته ی روان شناسی بالینی را توضیح دهم و  مفاهیمی که توضیح می دهم بر اساس حروف الفبای انگلیسی می باشد  همچینن با توجه به انتشار تدریجی این کتاب مفاهیم توضیح داده شده به صورت منظم نخواهد بود و در هر بخشی از این کتاب که به رشته ی تحریر در می آورم و آن را انتشار می دهم یکی از مفاهیم مربوط به حوزه های روان شناسی بالینی را توضیح خواهم داد . امیدوارم که انتشار تدریجی این کتاب در سایت اینترنتی من مورد توجه مراجعه کنندگان به سایتم قرار گیرد.  در بخش دهم این کتاب مفهوم تریکوتیلومانیا ( Trichotillomania ) یا اختلال موکنی را توصیح خواهم داد.

دکتر حسین لطفی نیا  (متخصص روان شناسی بالینی )

بخش دهم

T

تریکوتیلومانیا (Trichotillomania ) یا اختلال موکنی 

تریکوتیلومانیا نوعی اختلال روان شناختی است که در آخرین طبقه بندی  اختلالات روان پزشکی که به نام طبقه بندی DSM-V-TR معروف است و توسط انجمن روان پزشکی آمریکا انتشار یافته است در طبقه ی اختلال وسواسی – اجباری و اختلالات مرتبط با آن قرار گرفته است و از نظر این طبقه بندی ویژگی عمده ی این اختلال کشیدن موهای بدن بخصوص موهای ناحیه ی سر به حدی می باشد که منجر به از دست دادن میزان قابل توجهی از موها شود. همچینن یکی دیگر از ملاکهای تشخیصی این اختلال بوجود آمدن آسیب قابل توجه در عملکردهای مختلف شخص در زمینه های ارتباطی ، تحصیلی و شغلی می باشد. در بسیاری از مبتلایان به اختلال موکنی یا  تریکوتیلومانیا قبل از عمل کشیدن موها احساس تنش زیادی وجود دارد و همچینن هنگام کشیدن موها احساس رضایت در آنان به وجود می آید. بیماران مبتلا به تریکوتیلومانیا یا اختلال موکنی کوشش زیادی می نمایند که با استفاده از کلاه گیس یا تراشیدن کامل موهای سر خود علایم این اختلال را پنهان نمایند. یکی از عوارض تریکوتیلومانیا یا اختلال موکنی افزایش احتمال کناره گیری اجتماعی مبتلایان به این اختلال است. اگرچه در اغلب مبتلایان به اختلال تریکوتیلومانیا یا اختلال موکنی همراه با این اختلال سایر اختلالات روان پزشکی مشاهده نمی شود اما درصد بالایی از آنان در خطر ابتلا به اختلال وسواسی – اجباری قرار دارند. بر اساس برخی از برآوردها میزان ابتلا به اختلال موکنی یا تریکوتیلومانیا شش دهم درصد تا یک و دو دهم درصد می باشد و میزان شیوع این اختلال در جنس مونث حدود پنج برابر جنس مذکر می باشد . همچینن سن معمول آغاز ابتلا به تریکوتیلومانیا یا اختلال موکنی  از 12 الی 13 سالگی می باشد. در ابتلا به اختلال موکنی یا تریکوتیلومانیا عوامل ژنتیک و محیطی نقش دارند. برای مثال در ارتباط با نقش عامل ژنتیک در ابتلا به این اختلال معلوم شده است که چندین ژن در ابتلا به آن نقش دارند . همچینن بر اساس نتایج پژوهشهای اسین (Stein ) و همکاران در ابتلا به تریکوتیلومانیا یا اختلال موکنی علاوه بر عوامل ژنتیک و محیطی برخی از عوامل دیگر مانند عامل بد تنظیمی هیجانی ، وجود برخی از عادات رفتاری و وجود مشکلاتی درحالت کنترل شناختی نیز  نقش دارند .  برای نمونه استین و همکاران در ارتباط با نقش حالت بد تنظیمی هیجانی در ایجاد و حفظ تریکوتیلومانیا یا اختلال موکنی به این نکته اشاره می نمایند که بدتنظیمی هیجانی می تواند با درجاتی از علایم خلقی و اضطرابی همراه باشد و وجود چینن علایمی می تواند سبب شود که به صورت ناخودآگاه شخص به عنوان راهی شناختی برای دور شدن از درد علایم خلقی و اضطرابی خودحالت کشیدن موها را انتخاب کند . از سوی دیگر علاوه بر عوامل ژنتیک و عوامل محیطی امکان دارد عوامل روان شناختی نیز در ابتلا و تداوم تریکوتیلومانیا یا اختلال موکنی نقش داشته باشند . از بین  عوامل روان شناختی که امکان دارد در ابتلا یا تداوم تریکوتیلومانیا یا اختلال موکنی نقش داشته باشند می توان به عواملی مانند حالتهای خستگی ، غمگینی ، خشم ، احساس تنش و ناراحتی و احساس گناه اشاره نمود.

از علامت های مهم تریکوتیلومانیا یا اختلال موکنی کشیدن موها در  نواحی مربوط به سر ، پلکها و ابروها می باشد . گروهی از پژوهشگرانی که در زمینه ی اختلال تریکوتیلومانیا یا اختلال موکنی یا پژوهش می کنند اعتقاد دارند که کشیدن موها در مبتلایان به این اختلال می تواتد به یکی از دو صورت تمرکز یافته ( Fouced ) و یا خودکار (Automatic) و یا به صورت هر دو مورد فوق باشد. در حالت اول کشیدن مو به صورت متمرکز و به صورت هشیارانه و به صورت خاص ( مانند به صورت آئین وار ، شمردن تعداد موهای کشیده شده و جدا کردن ریشه ی موها ) می باشد. اما در حالت دوم کشیدن موها درهنگام انجام برخی از فعالیتها ( مانند تماشای تلویزیون ) رخ می دهد و در این حالت مبتلایان به این اختلال به صورت ناگهانی از حالت کشیدن موها آگاه شده و تشخیص می دهند که میزان زیادی از موهای خود را کشیده اند. البته باید به این نکته توجه داشت که در اکثر مبتلایان به تریکوتیلومانیا یا اختلال موکنی ترکیبی از دو حالت فوق الذکر وجود دارد.

پایان بخش دهم

و نوشتن این کتاب همچنان ادامه دارد…………

نویسنده ی این کتاب : دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روان شناسی بالینی )

آدرس دفتر روان درمانی و مشاوره ی دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روان شناسی بالینی برای گرفتن وقت روان درمانی و مشاوره : تبریز ، خیابان 17 شهریور جدید ، حدفاصل خیابانهای طالقانی و ارتش ،برج سینا ، طبقه ی هفتم 

شماره ی تلفن :04135559866