تجربه ی افکار وسواسی (Obsession ) مکرر و ناراحت کننده یکی از علایم اصلی اختلال وسواسی – اجباری (Obsession-Compulsive disorder ) می باشد. اختلال وسواسی- اجباری یکی از اختلالات روان شناختی است که یکی از علایم اصلی آن تجربه ی  یک سلسله افکار ، سائقها  ، تصاویر و تکانه های ناراحت کننده و تکراری است که به نام افکار وسواسی نامیده می شوند است . همچینن علامت اصلی دیگر اختلال وسواسی – اجباری شامل انجام یک سلسله اعمال تکراری است که در پاسخ به افکار وسواسی رخ می دهد و این اعمال می توانند به صورت موقت موجب کاهش ناراحتی حاصل شده از تجربه ی افکار وسواسی گردند در مبتلایان به اختلال وسواسی- اجباری علاوه بر دو علامت اصلی که در سطور بالا توضیح داده شد ویژگیهای دیگری از جمله شدت زیاد حالتهای افکار وسواسی و اعمال وسواسی و کاهش در کارکردهای مختلف ارتباطی ، شغلی و تحصیلی مبتلایان به این اختلال نیز مشاهده می شود . در طبقه بندیهای قبلی اختلالات روان شناختی مبتلایان به اختلال وسواسی- اجباری در طبقه ی اختلالات اضطرابی قرار می گرفته اند اما در طبقه بندی جدید اختلالات روان شناختی مبتلایان به این اختلال در طبقه ای جدیدی از اختلالات روان شناختی به نام طبقه ی اختلال وسواسی- اجباری و اختلالات مرتبط با ان قرار گرفته اند. همانطوری که در تعریف اختلال وسواسی – اجباری توضیح داده شد افکار وسواسی که یکی از علایم اصلی اختلال وسواسی – اجباری است و این حالت با افکار ، تصاویر ، سائقها (Urges) یا تکانه های (Impulses ) مکرر و ناراحت کننده مشخص می شود.  در اکثر مواقع اشخاصی که این افکار را تجربه می کند انها را غیرواقعی و مزاحم می دانند و تلاش می نمایند که آنها را کنترل نمایند. 

اشخاصی که مبتلا به اختلال وسواسی- اجباری می باشند  افکار وسواسی گوناگونی را تجربه می کنند و این اشخاص احتمال دارد همزمان دو یا چند نوع از افکار وسواسی را تجربه نمایند و همچینن با گذشت زمان نوع افکار وسواسی که تجربه می کنند به میزان زیادی تغییر یابد. برخی از انواع افکار وسواسی عبارتند :

1- افکار وسواسی پیرامون ترس از آلودگی (Contamination ):این نوع افکار وسواسی شایعترین نوع افکار وسواسی است که توسط مبتلایان به اختلال وسواسی – اجباری تجربه می شود محتوای این نوع افکار وسواسی در مورد موضوعات نگران کننده پیرامون احتمال تماس با اشیای کثیف و یا موضوعاتی پیرامون وارد شدن میکروبها و ویروس ها به بدن و بیمار شدن می باشد. اشخاصی که این نوع افکار وسواسی را تجربه می نمایند برای کاهش میزان ناراحتی خود معمولا از عمل وسواسی شتشو استفاده ی زیادی می کنند.

2- افکار وسواسی با محتوای شک و تردید زیاد در مورد فعالیتها و گفته ها : این نوع از افکار وسواسی بعد از افکار وسواسی ترس از آلودگی شایعترین نوع افکار وسواسی می باشد. نمونه هایی از موضوعات این نوع افکار وسواسی می تواند شامل موضوعاتی مانند احتمال باز ماندن درب خانه وقتی که شخص چند دقیقه یا چند ساعت قبل از تجربه ی آن افکار درب را بسته است و یا احتمال کم کاری برای جلوگیری از رسیدن خطر به خود و یا نزدیکان خود باشد . این طبقه از افکار وسواسی همچینن می تواند شامل افکاری باشد که محتوای آنها در مورد فعالیتهایی باشد که شخص احساس می کند آنها را خوب انجام نداده است . عمل مهم وسواسی که اشخاصی که این نوع افکار وسواسی را تجربه می نمایند به میزان زیاد انجام می دهنذ عمل وسواسی چک نمودن می باشد

3- افکار غیرقابل پذیرش : این طبقه از افکار وسواسی می تواند شامل موضوعاتی باشد که محتوای آنها در مورد موضوعاتی مانند پرخاشگری ، خشونت ، حمله نمودن به دیگران ، کفر گویی و افکار و یا تکانه های جنسی باشد . شایعترین نوع عملی که در اشخاصی که این نوع افکار وسواسی را تجربه می کنند دیده می شود اجتناب نمودن از هر محرکی می باشد که به نوعی سبب تحریک و یا افزایش ظاهر شدن این نوع افکار وسواسی می شود است.

4-افکار وسواسی در مورد نظم و ترتیب و تقارن (Symmetry ) : موضوع اصلی این طبقه از افکار وسواسی نیاز شدید به آنکه چیزها در یک شیوه ی خاص سازماندهی شوند و معمولا عمل وسواسی که در برابر این نوع افکار وسواسی انجام می شود عمل وسواسی تلاش برای تقارن و دادن نظم و ترتیب خاص به اشیا می باشد( مانند چیدن کتابها در کتابخانه از کوچک ترین کتاب تا بزرگ ترین کتاب )

5- سایر افکار وسواسی : زمانی که موضوع افکار وسواسی در یکی از چهار طبقه ی فوق الذکر قرار نگیرند افکار وسواسی در طبقه ی سایر افکار وسواسی قرار می گیرند. موضوعات این طبقه از افکار وسواسی بسیار گسترده می باشد و شامل مواردی مانند افکار مکرر در مورد آنکه برخی از اعداد خوشبختی و برخی از اعداد بدبختی به بار می آورند می باشد . همچینن این طبقه از افکار می تواند مربوط به موضوعاتی مانند نیاز به آگاهی و یا نیاز برای بخاطر سپردن جزئیات غیرضروری مانند آگاهی و یا بخاطر سپردن پلاک خانه ها و اتومبیلها باشد.

نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روان شناسی بالینی )

استفاده از مطالب عنوان شده در این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده ی مقاله و آدرس سایت بلامانع است.

آدرس و شماره تلفن دفتر روان درمانی و مشاوره دکتر حسین لطفی نیا( متخصص روان شناسی بالینی) برای گرفتن وقت روان درمانی و مشاوره : تبریز ، خیابان 17 شهریور جدید ، حدفاصل خیابانهای ارتش و طالقانی ، ساختمان پزشکی سینا ، طبقه ی هفتم 

تلفن :04135559866