بخش پاسخ به سوالات روان شناسی : روان درمان های شناختی – رفتاری چه ویژگیهایی دارند و انواع آن کدامند؟

 

سوال :  روان درمان های شناختی – رفتاری چه ویژگیهایی دارند و انواع آن  کدامند ؟

امروزه روان درمانیهای شناختی- رفتاری یکی از رایج ترین روان درمانیهایی است که توسط روان درمانگران برای کمک به درمان اختلالات روان شناختی مورد استفاده قرار می گیرند . اختلالات روان شناختی به مجموعه ای از اختلالات گفته می شود که همراه با یک سلسله از علایم رفتاری ، شناختی و هیجانی هستند و ابتلا به آنها آسیبهایی در کارکردهای مختلف ارتباطی ، شغلی و اجتماعی اشخاص ایجاد می کنند. امروزه از بین انواع طبقه بندیهایی که در مورد انواع اختلالات  روان شناختی انجام گرفته است دو نوع طبقه بندی مهم در مورد انواع اختلالات روان شناختی مورد توجه بیشتر قرار گرفته است و این دو طبقه بندی هر چند سال یک بار مورد تجدید نظر قرار می گیرند. یکی از این طبقه بندیها توسط انجمن روان پزشکی آمریکا انجام گرفته است و به نام DSM معروف است که تا به امروز پنج بار مورد تجدید نظر قرار گرفته است و طبقه بندی دیگر توسط سازمان بهداشت جهانی انجام گرفته و به نام ICD معروف می باشد. ریشه ی رشد انواع روان درمانیهای شناختی- رفتاری را باید در روان درمانی رفتارگرایی جستجو نمود و دو شخصی که در زمینه روان درمانی رفتارگرایی بسیاری کار نموده اند ایوان پاولف و جان واتسون بودند. این دو دانشمند ابتدا بر روی انواع یادگیریها و تاثیر آنها بر روی رفتارها کار نموده اند . پاولف تاکید زیادی بر روی نقش یادگیری شرطی کلاسیک در تغییر رفتار داشت و در مقابل جان واتسون بر روی نقش یادگیری وسیله ای در تغییر رفتار تاکید زیادی داشت. بعد از تحقیقات زیادی که بر روی نقش عامل شناخت در هیجانات و رفتارهای انسان انجام گرفت و نقش عامل شناخب در ابتلا و تداوم علایم اختلالات روان شناختی مورد بررسی قرار گرفت در دهه ی هفتم قرن بیستم آرئون بک و همکاران وی درمان شناختی – رفتاری را برای درمان اختلال افسردگی معرفی نموده اند آنان پایه ی روان درمانی خود را بر روی نظریه ای به نام نظریه ی شناختی افسردگی که توسط آرئون بک پیشنهاد شده بود قرار دادند که بر اساس این نظریه وجود افکار خودکار منفی و طرحواره های منفی که اغلب در دوران کودکی شکل می گیرند و تا دوران بزرگسالی به صورت منفعل باقی مانده و در دوران بزرگسالی بر اثر روبرو شدن با محرک های استرس زا فعال می شوند عامل اصلی ابتلا به اختلال افسردگی می باشد. آرئون بک و همکاران در سالیان بعد با معرفی یک نظریه ی شناختی در مورد سبب شناسی ابتلا به اختلالات اضطرابی روان درمانی شناختی- رفتاری را برای درمان اختلالات اضطرابی نیز بکار بردند. در دو دهه ی  اخیر روان درمانیهای شناختی – رفتاری مختلفی معرفی شده اند که اصطلاحا به درمانهای شناختی- رفتاری موج سوم معروف هستند . این نوع روان درمانیهای جدید شباهتها و تفاوتهایی با روان درمانی شناختی- رفتاری که توسط آرئون بک و همکارانش ابداع شده و امروزه اصطلاحا به نام روان درمانی شناختی- رفتاری کلاسیک  نامیده می شود دارند از جمله این شباهتها آن است که در همه ی این نوع روان درمانی از مجموعه ای از تکنیک های مختلف شناختی و رفتاری مشترک استفاده می نمایند . درمقابل شباهتهایی که درمانهای موج سوم شناختی- رفتاری با روان درمانی شناختی- رفتاری کلاسیک دارد تفاوتهایی هم بین آنها وجود دارد از جمله ی این تفاوتها آن است که هر یک از این نوع روان درمانیها تکنیک های خاص خود دارند که در طی اجرای روان درمانیها آنها را بکار می برند. همچینن تفاوت دیگر آن است که روان درمانیهای موج سوم شناختی- رفتاری تاکید زیادتری بر روی نقش مثبت پذیرش و توجه آگاهی در رهایی از علایم اختلالات روان شناختی تاکید می شود و لذا از تکنیک هایی در طول این نوع روان درمانی استفاده می شود تا حالتهای پذیرش و توجه آگاهی را در مراجعان تسهیل نماید. همچینن در روان درمانیهای شناختی- رفتاری موج سوم بر روی نقش محتوای افکار در سلامت یا عدم عسلامت روان شناختی تاکید زیادی نمی شود بلکه در این روان درمانیها بر روی نقش نوع نگاهی که مراجعان به افکار خود دارند در سلامت و یا عدم سلامت روان شناختی تاکید زیادتری می گردد. انواع مختلف روان درمانیهای شناختی – رفتاری در حالی که تفاوتهای زیادی در مورد اصول نظری و نوع تکنیکها هایی که در جریان اجرای روان درمانی با هم دارند شباهتهایی نیز با هم دارند . از جمله ی این شباهتها می توان به ساختار یافته بودن این نوع روان درمانیها ، نقش روان درمانگر به عنوان یک مربی در این نوع روان درمانیها ، کوتاه مدت بودن این نوع روان درمانیها ، اکتشافی بودن و مشارکتی بودن این نوع روان درمانیها اشاره نمود

نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی )

آدرس دفتر روان درمانی و مشاوره دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور جدید، بالاتر از تقاطع خیابان های  طالقانی و ارتش ،برج سینا، طبقه ی هفتم

تلفن: 04135559866

1403/1/23

نظرات