یکی از انواع اختلالات شایع روان شناختی اختلالات اضطرابی می باشند. اختلالات اضطرابی شامل انواع مختلفی از اختلالات هستند که از آن جمله آنها می توان به اختلالات اضطراب منتشر ، فوبیای خاص ، اضطراب اجتماعی و اختلال پانیک اشاره نمود. یکی از انواع اختلالات اضطرابی که در مقایسه با بسیاری از اختلالاتی که در این دسته قرار دارند ناتوانیهایی زیادتری ایجاد می کند اختلال اگورافوبیا می باشد . از جمله علایم مهم اختلال اگورافوبیا تجربه ی ترس و اضطراب زیاد در حداقل دو مورد و یا بیشتر از دو مورد از موقعیتهای زیر می باشد :
1- استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی برای نمونه استفاده از اتوبوس ها ، قطارها ، کشتی ها و هواپیماها
2-بودن در فضاهای باز ( برای نمونه بودن در مکانهای خرید ، پله ها و پارکینگ ها )
3-بودن در مکانهای بسته ( برای نمونه بودن در مغازه ها و سینماها )
4-تنها بودن در خارج از خانه
از سوی دیگر در تشخیص اختلال اگورافوبیا باید به این نکته توجه نمود که ترس ها و اجتناب های اشخاص مبتلا به اختلال اگورافوبیا از موقعیتهایی که در بخش فوق الذکر گفته شد باید بخاطر افکاری باشد که محتوای آن افکار معمولا در این مورد است که فرار از این موقعیتها مشکل خواهد بود و یا در این موقعیتها امکان دریافت کمک از سوی دیگران وجود نخواهد داشت .
یکی از ویژگیهای مبتلایان به اختلال اگورافوبیا اجتناب فعالانه از موقعیتهایی که در سطور فوق الذکر شد است و اگر آنها مجبور به حضور در آن موقعیتها باشند نیاز دارند که در آن موقعیتها یک همراه در کنار شان باشد. یکی دیگر از ملاکهایی که برای تشخیص اختلال اگورافوبیا لازم است آن است که باید ترس ، اجتناب و اضطراب از موقعیتهای فوق الذکر به طور معمول شش ماه و یا بیشتر تداوم داشته باشد. همچینن ملاک دیگر برای تشخیص اختلال اگورافوبیا آن است که ترس ، اجتناب و اضطراب ایجاد شده ناشی از حضور یا پیش بینی حضور در موقعیتهای فوق الذکر موجب ایجاد ناراحتی یا آسیب مهم در حوزه های مهم زندگی آنان مانند حوزه های ارتباطی ، شغلی و سایر حوزه های عملکردی شده باشد.
زمانی که میزان شدت اختلال اگورافوبیا در سطح بالایی باشد امکان دارد اشخاص مبتلا به این اختلال با ناتوانیهایی زیادی روبرو شوند . از جمله ی این ناتوانیها می تواند به خانه نشین شدن آنها اشاره نمود . همچینن ابتلا به اختلال اگورافوبیا می تواند خطر ابتلا به اختلالاتی مانند اختلال افسردگی و وابستگی به الکل و مصرف داروهای آرامبخش را بالا ببرد.
میزان شیوع اختلال اگورافوبیا در بین نوجوانان و بزرگسالان بین یک دهم درصد تا 1/7 درصد برآورد شده است . همچینن احتمال ابتلا به اختلال اگورافوبیا در بین زنان حدود دو برابر مردان می باشد. اگرچه ابتلا به اختلال اگورافوبیا می تواند در هر دوره ای از زندگی رخ دهد اما بیشترین شیوع این اختلال در اواخر دوره ی نوجوانی و یا اوایل دوره ی بزرگسالی می باشد.
در بین مبتلایان به اختلال اگورافوبیا امکان دارد تجربه ی حمله ی پانیک رخ دهد. حمله ی پانیک عبارت است تجربه ی یک سلسله علایم ناراحت کننده ی جسمانی و روان شناختی که حاصل تجربه ی اضطراب و ترس شدید است . بر طبق برآوردی که در این زمینه انجام گرفته است در بین نمونه هایی که از جامعه گرفته شده است میزان حمله ی پانیک در بین مبتلایان به اختلال اگورافوبیا حدود 30 درصد و در بین نمونه های کلینیکی ( یعنی مبتلایان به اختلال اگورافوبیا که برای درمان مراجعه نمودند ) این میزان 50 درصد است.
اختلال اگورافوبیا اختلالی مداوم و مزمن است و بهبودی خودبخودی آن معمولا به صورت نادر است ( حدود 10 درصد ) .
درمان اختلال اگورافوبیا هنگامی که همراه با ابتلا به اختلال افسردگی ، اختلالات شخصیتی و سایر اختلالات اضطرابی باشد سخت تر و پیچیده تر است
مانند سایر اختلالات اضطرابی در ابتلا به اختلال اگورا فوبیاعوامل مختلف سرشتی ، محیطی ، ژنتیکی و فیزیولوژیکی نقش دارند . عوامل سرشتی که امکان دارد در ابتلا به اختلال اگورفوبیا نقش داشته باشند می توانند شامل عامل بازداری رفتاری ، عامل عاطفه ی منفی ( عصبی بودن ) و عامل حساسیت به اضطراب باشند. همچینن عوامل محیطی که امکان دارد در ابتلا به اختلال اگورا فوبیا امکان دارد نقش داشته باشند می تواند شامل رخ دادن برخی رویدادهای درد آور دوران کودکی ( برای نمونه جدایی والدین و یا مرگ والدین ) و روبرو شدن با سایر رویدادهای استرس زای زندگی ( مانند مورد حمله قرار از سوی مهاجمان ) باشند. بعلاوه نتایج برخی از پژوهشها نشان می دهد که عده ی قابل توجهی از اشخاصی که مبتلا به اختلال اگورافوبیا هستند جو خانوادگی که در آن رشد یافته اند را بسیار سرد دانسته اند. از سوی دیگر طبق نتایج چند برآوردی که در مورد میزان ارث پذیری اختلال اگورافوبیا انجام گرفته است میزان ارث پذیری این اختلال حدود 61 درصد گزارش شده است. همچینن این برآوردها نشان می دهد که از میان انواع اختلالات فوبیا اختلال اگورافوبیا بیشترین میزان وراثت پذیری را دارد.
ابتلا به اختلال اگورافوبیا همراه با عوارض مختلفی می باشد. از جمله ی این عوارض می توان به افت کارکردهای مختلف شخص مبتلا اشاره نمود.
یکی از روش های مهم برای درمان اختلال اگورافوبیا استفاده از روش روان درمانهای شناختی- رفتاری می باشد. زمانی که از این نوع روان درمانیها برای درمان اختلال اگورافوبیا استفاده می شود روان درمانگران تلاش می کنند با استفاده از تکنیکهای مختلف رفتاری و شناختی به این بیماران کمک کنند تا با علایم مختلف اختلالی که به آن مبتلا هستند به صورت بهتری مقابله کنند. یکی از بهترین تکنیک های رفتاری که در جریان اجرای روان درمانیهای شناختی می تواند برای درمان اختلال اگورافوبیا مورد استفاده قرار گیرد تکنیک مواجهه (Exposure) است . در روان درمانیهای شناختی- رفتاری فرض می شود استفاده ی مکرر تکنیک مواجهه از سوی بیماران مبتلا به اختلال مواجهه می تواند سبب ایجاد حالت خوگیری در آنان گردد و در نتیجه آنان می توانند با محرکها یا موقعیتهای ترس زا یا اضطراب زا به صورت راحت تری روبرو شوند بدون آنکه واکنش های شدیدی را نشان دهد . همچینن به نظر این روان درمانگران استفاده مکرر از روش مواجهه می تواند فرایندهای یادگیری را در رابطه با چگونگی پاسخ دادن به موقعیتها و یا محرک های اضطراب زا تغییر دهد. روش دیگری که در جریان روان درمانیهای شناختی- رفتاری برای درمان اختلال اگورافوبیا می تواند مورد استفاده قرار گیرد یک روش شناختی است که روش بازسازی شناختی نام دارد . روش بازسزی شناختی شامل چند تکنیک شناختی مانند تکنیک سقراطی ، تکنیک آزمایش رفتاری و تکنیک ثبت افکار ناکارآمد و تکنیک سه سوال است و هدف عمده از اجرای این روش شناسایی افکار خودکار منفی و جایگزین نمودن آن افکار با افکار متفاوت می باشد . زمانی که در جریان روان درمانیهای شناختی- رفتاری برای درمان اختلال اگورافوبیا از روش بازسازی شناختی استفاده می شود .شخص مبتلا به این اختلال به انواع خطاهای ذهنی خود پی می برد و در نتیجه با اصلاح این خطاها می تواند واکنش مناسب تری در برابر موقعیتهایی که در او ترس و اضطراب شدیدی ایجاد می کند را نشان دهد.
نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روان شناسی بالینی )
استفاده از مطالب این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است
آدرس دفتر روان درمانی و مشاوره ی دکتر حسین لطفی نیا (ذ متخصص روان شناسی بالینی ) : تبریز ، خیابان 17 شهریور جدید ، حدفاصل خیابانهای ارتش و طالقانی ، برج سینا ، طبقه ی هفتم .
شماره تلفن 04135559866
بازدیدها: 0
ویژگیهای اختلال اگورافوبیا (Agoraphobia) یکی از انواع اختلالات شایع روان شناختی اختلالات اضطرابی می باشند. اختلالات اضطرابی شامل انواع مختلفی از اختلالات هستند که از آن جمله آنها می توان به اختلالات اضطراب منتشر ، فوبیای خاص ، اضطراب اجتماعی و اختلال پانیک اشاره نمود. یکی از انواع اختلالات اضطرابی که در مقایسه با بسیاری […]
ویژگیهای اختلال پانیک اختلالات اضطرابی یکی از شایعترین اختلالات روان پزشکی است. ویژگیهای اصلی همه ی اختلالات اضطرابی وجود اضطراب و ترس در حدی می باشد که موجب ایجاد اختلال در عملکردهای مختلف شغلی ، ارتباطی و اجتماعی اشخاص مبتلا گردد است. اختلالات اضطرابی به انواع مختلفی طبقه بندی می شوند. از جمله ی این […]
اختلال اضطراب اجتماعی اختلالات اضطرابی یکی از اختلالات شایع روان شناختی است . اگرچه هر یک از اختلالات اضطرابی علایم مختلفی دارند اما علامت کلی این نوع از اختلالات وجود اضطراب و ترس به حدی است که در کارکردهای مختلف ارتباطی ، تحصیلی و شغلی شخص آسیب معناداری ایجاد نماید می باشد. برخی از انواع […]
اختلال فوبیای خاص امروزه یکی از شایعترین انواع اختلالات روان شناختی اختلالات اضطرابی می باشد. حالت اضطراب یکی از حالتهای هیجانی معمول می باشد که همه ی انسانها در طول روز آن را تجربه می نمایند و در بسیاری از مواقع با استفاده از روش های مختلف در کاهش میزان اضطراب خود موفق می شوند […]
اختلال لالی انتخابی اختلالات اضطرابی یکی از انواع اختلالات روان شناختی می باشد که امروزه ابتلا به آن گسترش زیادی یافته است . تجربه ی اضطراب شدید و طولانی مدت یکی از علایم عمده ای است که در تمام اختلالات اضطرابی وجود دارد. یکی دیگر از ویژگیهای تمام اختلالات اضطرابی آن است که در این […]
اختلال اضطراب جدایی اضطراب یکی از هیجانات منفی است که با هیجان ترس شباهت زیادی دارد .حالت اضطراب را می توان نوعی پاسخ هیجانی دانست که تجربه ی آن اشاره به پیش بینی انواعی از تهدید در آینده دارد و این در حالی است که ترس را می توان نوعی پاسخ هیجانی به تهدید واقعی […]
اختلال وسواسی- اجباری یکی از اختلالات روان پزشکی است که علامت اصلی آن وجود یکی سلسله از افکار تکراری و آزار دهنده و یک سلسله اعمال تکراری و خسته کننده است و ابتلا به این اختلال وسواسی و یا داشتن علایمی از ان می تواند با ایجاد مشکلات فراوانی برای خود شخص و یا خانواده […]
رشد اقتصادی و اجتماعی جوامع سبب افزایش حالت تنش های روان شناختی و افزایش میزان فشارهای روانی و یا استرس ها به اشخاصی که در آن جوامع زندگی می کنند شده است. استرسها عاملی هستند که امروزه همه ی مردم از داشتن آن شکایت دارند و عامل اصلی استرسها وجود یک سلسله محرکهایی می […]
یکی از شاخه های فرعی علم روانشناسی شاخه ی روانشناسی رشد می باشد . این شاخه از علم روانشناسی رشد انسانها از زمان لقاح با تشکیل زندگی تا زمان مرگ را بررسی می کند. موضوع روانشناسی رشد بررسی تحولاتی است که در زمینه های فیزیکی ، اجتماعی و شناختی . در طول زندگی رخ […]
اختلال افسردگی یکی از اختلالات شایع روان شناختی است که ابتلا به آن همراه با ایجاد خسارتهای فراوان از جمله خسارتهای جانی و خسارتهای اقتصادی می باشد. از جمله خسارت های جانی ابتلا به اختلال افسردگی می توان به افزایش قابل توجه به اقدام به خودکشی در مبتلایان به اختلال افسردگی اشاره نمود .از نظر […]