چند مشکل شناختی در مبتلایان به اختلال افسردگی

اختلال افسردگی یکی از اختلالات شایع روان شناختی است که ابتلا به آن همراه با ایجاد خسارتهای فراوان از جمله خسارتهای جانی و خسارتهای اقتصادی می باشد. از جمله خسارت های جانی ابتلا به اختلال افسردگی می توان به افزایش قابل توجه به اقدام به خودکشی در مبتلایان به اختلال افسردگی اشاره نمود .از نظر سازمان بهداشت جهانی ابتلا به اختلال افسردگی بعد از اختلالات قلبی و عروفی بیشترین ناتوایی را درانسانها پدید می آورد. بر اساس آخرین طبقه بندی اختلالات روان شناختی که توسط  انجمن روان پزشکی آمریکا ارایه شده است و به نام طبقه بندیDSM-V معروف است اختلال افسردگی به چند نوع از جمله اختلال افسردگی اساسی و اختلال افسردگی مقاوم طبقه بندی می شود. اگرچه علایم اصلی ابتلا به اختلال افسردگی وجود حالت خلقی منفی و وجود حالت دلتنگی (Anhedonic ) می باشد اما یک سلسله علایم شناختی نیز در کنار علایم خلقی از علایم اصلی ابتلا به اختلال افسردگی می باشند. از جمله علایم شناختی که در مبتلایان به اختلال افسردگی مشاهده می شود می توان به تمرکز زیاد مبتلایان به این اختلال بر روی موارد منفی ، کاهش قابل توجه در توانایی برای تمرکز ، عدم توانایی برای تصمیم گیری ، وجود مشکلاتی در پردازش اطلاعات که معمولا به صورت یک سلسله خطاهای شنناختی و یا تحریفات شناختی مشخص می شوند اشاره نمود. تجربه ی علایم شناختی توسط مبتلایان به اختلال افسردگی می تواند با نتایج ناخوشایندی ماننذ اختلال در کارکردهای شغلی ، تجصیلی و کارکردهای روزانه همراه باشد.

به طور کلی مشکلات شناختی مبتلایان به اختلال افسردگی را می توان در دو بخش مربوط به مشکلات تفکر و مشکلات حافظه و توجه تقسیم بندی نمود. از جمله مشکلات تفکر در مبتلایان به ختلال افسردگی می توان به وجود طرحواره های منفی در آنان اشاره نمود. طرحواره های منفی عبارت از یک سلسله اعتقادات ناکارآمد که معمولا در دوره ی کودکی شکل می گیرند و می توانند سبب ایجاد انواعی از خطاهای شناختی یا تحریفات شناختی در اشخاص گردند . از نظر آرئون بک که ابداع کننده درمان شناختی- رفتاری کلاسیک می باشد طرحواره های منفی اغلب از دوران کودکی سرچشمه می گیرند و معمولا به صورت خاموش تا دوران بزرگسالی باقی مانده و امکان دارد در دوران بزرگسالی بر اثر تجربه ی رویدادهای استرس زا ظاهر شوند. آرئون بک عقیده دارد که طرحواره های منفی در ایجاد نگرش های منفی به خود ، دنیا ، آینده و اشخاص دیگر نقش اساسی بر عهده دارند . همچینن به نظر وی در انواع مختلف اختلالات روان شناختی محتوای طرحواره ها منفی متفاوت از همدیگر می باشند . برای مثال محتوای طرحواره های منفی در مبتلایان به اختلال افسردگی شامل مواردی مانند از دست دادن (Loss) و احساس گناه می باشد و در مبتلایان به اختلالات اضطرابی محتوای طرحواره های منفی شامل مواردی مانند تهدید را بودن محیط می باشد.

یکی دیگر از مشکلات شناختی که در مبتلایان به اختلال افسردگی امکان دارد وجود داشته باشد مشکلات مربوط به حافظه و توجه می باشد. معمولا مشکلات حافظه در مبتلایان به اختلال افسردگی به صورت شکایات در مورد کاهش قدرت حافظه ظاهر می شود. در مبتلایان به اختلال افسردگی شکایات در مورد قدرت حافظه آنقدر شایع می باشد که متخصصان علوم عصبی تاکید می کنند که این نوع اختلال حافظه را باید از اختلال حافظه واقعی که ناشی از ابتلا به اختلالات مغزی مانند اختلال آلزایمر است باید مورد تمایز قرار داد . همچینن به نظر آنان در هر دو موارد یعنی در مورد اختلال حافظه ناشی از ابتلا به اختلال افسردگی و اختلال حافظه واقعی مانند اختلال آلزایمر اختلال حافظه به صورت فراموشی رویدادهای تازه اتفاق افتاده ظاهر می شود  و تفاوت آن دو در این مورد است که تنها در اختلال حافظه ی ناشی از اختلال مغزی است که علایم مربوط به آن را می توان به اسیب مغزی نسبت داد. یکی دیگر از مشکلاتی که در مبتلایان به اختلال افسردگی مشاهده می شود مشکلاتی است که در زمینه ی توجه نمودن وجود دارد . نتایج برخی از تحقیقات نشان می دهد که مبتلایان به اختلال افسردگی در مقایسه با سایر اشخاص مشکلات مربوط به حالت توجه مانند مشکل در حفظ توجه و تغییر توجه را به صورت بیشتری را نشان می دهند.

یکی از مهمترین مشکلات شناختی  مبتلایان به اختلال افسردگی وجود حالتی از سوگیری به سوگیری به سوی پردازش اطلاعات منفی می باشد. متخصصان علوم اعصاب روان شناختی برای سنجنش چینن حالت سوگیری معمولا از  آزمایشاتی استفاده می نمایند . در یکی از این آزمایشات به اشخاصی که مبتلا به اختلال افسردگی می باشند و اشخاصی که مبتلا به این اختلال نمی باشند لیستی از واژه هایی که محتوای برخی از این این واژه ها اشاره به علایم روانشناختی مربوط به افسردگی ( مانند غمگینی ، ناامیدی و از دست دادن ) و محتوای برخی دبگر از این واژه ها مربوط به حالتهای طبیعی (مانند درخت ، طبیعت ، کوه ) می باشد را به مدت چند ثانیه نشان می دهند و  بعد از نشان دادن این واژه ها به مدت کوتاه مانند 10 لی 15 ثانیه از آنها می خواهند که این واژه ها را بخاطر بسپارند و سپس بعد از چند دقیقه از آنان خواسته می شود تا حدی که می توانند واژه هایی که مشاهده نمودند را بخاطر آورند. نتایج این آزمایش ها نشان می دهد که اشخاص مبتلا به اختلال افسردگی در مقایسه با سایر اشخاص میزان بیشتری از واژه هایی که بار عاطفی آن واژه ها منفی هستند را به ذهن می آورند و به نظر متخصصان علوم اعصاب روان شناختی نتایج چینن آزمایشاتی اثبات کننده ی این موضوع می باشد که مبتلایان به اختلال افسردگی دچار سوگیری به سوی پردازش اطلاعات منفی می باشند . همچینن به  نظر متخصصان علوم اعصاب روان شناختی وجود سوگیری به پردازش اطلاعات منفی می تواند در نتیجه ی یک سلسله از تغییرات پاسخ در مناطقی از مغز مانند مناطق زیرین مغز ( مانند منطقه ی آمیگدال ) و مناطقی از قشر مغز ( مانند منطقه ی فرونتال ) باشد.

 نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی )

استفاده از مطالب این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است

آدرس دفتر روان درمانی و مشاوره دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور جدید، بالاتر از تقاطع خیابان های  طالقانی و ارتش ،برج سینا، طبقه ی هفتم

تلفن: 04135559866

1403/1/4

بازدیدها: 81