روش اجرای تکنیک بازسازی شناختی در درمان اختلال افسردگی

اختلال افسردگی یکی از اختلالات شایع روانشناختی می باشد. این اختلال همه ساله خسازات مهم انسانی و اقتصادی را به جوامع وارد می سازد. از جمله خسارات مهم انسانی ابتلا به اختلال افسردگی می توان به به افزایش میزان اقدام به خودکشی اشاره نمود. بر اساس برآوردهای انجام گرفته میزان خطر خودکشی در بین مبتلایان به انواع مختلف اختلالات افسردگی حدود 10 برابر اشخاصی است که به انواع مختلف این اختلال مبتلا نمی باشند.در کنار خسارات مختلف انسانی که ابتلا به انواع مختلف اختلالات افسردگی به جوامع وارد می کند ابتلا به این اختلال خسارات مختلف اقتصادی نیز به جوامع وارد می نماید . از جمله ی این خسارات می توان به هزینه های درمانی ناشی از ابتلا به اختلال افسردگی اشاره نمود. بر اساس آخرین طبقه بندی تشخیصی انحمن روانپزشکی آمریکا که به DSM-V معروف است از بین انواع مختلف اختلالات افسردگی اختلال افسردگی اساسی (Major depression)و اختلال افسردگی مقاوم (Persistent depression ) از شایعترین انواع اختلالات افسردگی می باشند. اگرچه علایم اختلال افسردگی اساسی شباهت زیادی با علایم اختلال افسردگی مقاوم دارد اما دو تفاوت مهم بین این دو اختلال وجود دارد . یکی از این تفاوتها مربوط به شدت علایم بیشتر در اختلال افسردگی اساسی و تفاوت دوم در مدت زمان تجربه ی علایم برای تشخیص اختلال است به عبارت دیگر برای تشخیص اختلال افسردگی اساسی لازم است که حداقل دو هفته از تجربه ی علایم گذشته باشد اما برای تشخیص اختلال افسردگی مقاوم لازم است که در بزرگسالان حداقل دو سال و در کودکان حداقل یک سال از تجربه ی علایم گذشته باشد. برای درمان اختلال افسردگی از روشهای دارو درمانی ، روان درمانی و یا ترکیب دارو درمانی و روان درمانی استفاده می شود. درمان دارویی اختلال افسردگی یکی از زایج ترین درمانهای اختلال افسردگی است و از این روش درمانی بخصوص زمانی استفاه می شود که میزان شدت اختلال افسردگی متوسط و یا بالاتر از متوسط می باشد.روان پزشکان برای درمان ارویی اختلال افسردگی از داروهایی که به اصطلاح داروهای ضد افسردگی نامیده می شوند استفاده می نمایند. داروهای ضد افسردگی به چند نوع از جمله داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای ، داروهای ضدافسردگی چهار حلقه ای ، داروهای بازدارنده ی مونوامینواکسیدها و داروهای اختصاصی بازدارنده ی بازجذب سروتونین(SSRI)استفاده می نمایند. شایعترین موارد مصرف داروهای ضدافسردگی از بین طبقات مختلف داروهای ضد افسردگی ، داروهای ضد افسردگی که در طبقه ی داروهای SSRI و طبقه ی داروهایی که در طبقه ی دارویی ضد افسردگی سه حلقه ای قرار دارند هستند. نتایج برآوردها در مورد تاثیرات انواع مختلف دو دسته ی فوق الذکر داروهای ضدافسردگی نشان می دهد که اثرات هر دو طبقه تقریبا یکسان می باشد اما میزان عوارض داروهای ضد افسردگی SSRI تا اندازه ای کمتر از عوارض داروهایی می باشد که در دسته ی دارویی ضدافسردگی سه حلقه ای قرار دارند می باشد.در برخی از مواقع برای درمان اختلال افسردگی از روشهای مختلف روان درمانی هم استفاده می شود . استفاده از روش های مختلف روان درمانی بخصوص زمانی انجام می شود که میزان شدت علایم اختلال افسردگی در سطح خفیف تا متوسط باشد. امروزه برای روان درمانی اختلال افسردگی از روش های مختلفی استفاده می شود و در طی سالیان طولانی از استفاده از این روش ها میزان کارآمدی این روش ها در درمان اختلال افسردگی مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی نتایج بدست آمده از پژوهش هایی که در زمینه ی فوق الذکر به عمل آمده نشان می دهد که از بین انواع روان درمانیهای بکار رفته برای درمان اختلال افسردگی روان درمانی شناختی – رفتاری میزان کارآمدی بیشتری در مقایسه با سایر روش های روان درمانی را دارا می باشد. امروزه روان درمانی شناختی- رفتاری رشد بسیار گسترده ای نموده است و انواع مختلفی از آن ابداع شده است. هر یک از انواع مختلف این روش های روان درمانیها شباهتها و تفاوتهایی با یکدیگر دارند . ازجمله یکی از انواع روشهای روان درمانی که برای درمان اختلال افسردگی بکار می رود روش درمان شناختی- رفتاری است که توسط آرئون بک ابداع شده است . در درمان شناختی- رفتاری که توسط آرئون بک ابداع شده است فرض می شود که یکی از عوامل مهم در ابتلا به اختلالات روان شناختی و از آن جمله ابتلا به اختلال افسردگی فعالیت طرحواره های منفی به هنگام روبرو شدن با استرسورهای مختلف زندگی می باشد. در این نوع درمان فرض می شود که اغلب طرحواره های منفی در دوران کودکی سرچشمه می کیرند و آنها به صورت نافعال باقی می مانند و در دوره ی نوجوانی و بزرگسالی با روبرو شدن با استرسورهای زندگی یا محرک های ایجاد کننده ی استرس فعال می گردند. در درمان شناختی- رفتاری که توسط آرئون بک ابداع شده است برای اصلاح طرحواره های منفی و از بین بردن تحریفات شناختی از تکنیکهای مختلف شناختی و رفتاری استفاده می شود . در این نوع درمان فرض برآن است که هدف از اجرای تکنیک های رفتاری کمک به ایجاد آگاهی بیماران مبتلا به اختلالات روانشناختی و از آن جمله بیماران مبتلا به اختلال افسردگی به نقش مهم طرحواره های منفی و خطاهای شناختی در ابتلا و تداوم اختلال افسردگی است.زمانی که از درمان شناختی – رفتاری برای درمان اختلال افسردگی استفاده می شود از بسیاری از تکنیک های شناختی و رفتاری استفاده می شود و انتخاب تکنیکها بستگی به نوع اطلاعاتی دارد که از مراحل ارزیابی و طرح ریزی درمان بدست می اید. از بین تکنیک های درمان شناختی- رفتاری تکنیک بازسازی شناختی یکی از اصلی ترین تکنیکهایی است که در جریان این درمان مورد استفاده قرار می کیرد. در طول این مقاله تلاش دارم که اطلاعاتی در مورد این تکنیک در درمان اختلال افسردگی را ارایه دهم

تکنیک بازسازی شناختی یکی از تکنیکها های شناختی است که درمانگران شناختی –رفتاری به مراجعان مبتلا به اختلال افسردگی خود برای مقابله با افکار و نگرشهای منفی که دارند آموزش می دهند. در درمان شناختی – رفتاری فرض می شود مراجعان مبتلا به اختلال افسردگی با استفاده از تکنیکهای بازسازی شناختی می توانند  در نگرش ها و اعتقادات منفی خود تغییرات مهمی را بوجود آورند و هیجانات مثبت ( مانند هیجان شادی و آرامش ) را جایگزین هیجانات منفی ( مانند هیجان خشم و هیجان اضطراب ) نمایند .

برای اجرای تکنیک بازسازی شناختی ابتدا لازم است افکار ناراحت کننده ای که خود بخود به ذهن می آیند و سبب ناراحتی می شوند را شناسایی نمود. راههای مختلفی برای شناسایی افکار  ناراحت کننده ای که به ذهن می آیند وجود دارد یکی از این راهها آن است که در موقع تجربه ی حالتهای هیجانی منفی ( مانند هیجان غمگینی و یا خشم ) شخص از خود بپرسد که قبل از تجربه ی چینن حالت هیجانی در ذهنش چه افکاری جریان داشته است. بعد از شناسایی این افکار مرحله دوم تکنیک بازسازی شناختی آغاز می شود در این مرحله شواهد مربوط به درستی و یا نادرستی افکار ناراحت کننده مورد بررسی قرار می گیرد. برای اجرای مرحله دوم لازم است شواهد ی که مربوط به درستی و یا نادرستی افکار ناراحت کننده می باشد در ذهن بررسی شود. اجرای موفقیت آمیز مرحله دوم تکنیک بازسازی شناختی سبب می شود که شخص به نادرستی افکار ناراحت کننده ای که در ذهنش به صورت مکرر جریان دارد پی ببرد .برای اجرای موفقیت آمیز مرحله دوم تکنیک بازسازی شناختی پرسیدن سوالاتی مانند سوالات زیر از خود می تواند بسیار مفید باشد.

-آیا شواهد کافی برای حمایت از این افکار وجود دارد؟

-اگر این افکار درست باشند بهترین روش مقابله با مشکل پیش آمده چه می باشد؟

 مرحله سوم اجرای تکنیک بازسازی شناختی بعد از مطرح نمودن سوالات فوق آغاز می شود . در این مرحله شخص باید سعی نماید افکار متفاوت با افکار منفی  و افکار ناراحت کننده به ذهنش  بیاورد . اجرای موفقیت آمیز مرحله سوم تکنیک بازسازی شناختی در کاهش افکار ناراحت کننده و تغییر نگرش ها و اعتقادات منفی وی نقش مهمی دارد.

منابع

Leahy.R.Holland .S. &. McGin.L.Treatment plan and intervention for depression and anxiety

disorders . New York: Guilford press   

Power .M.(2013).The wily handbook of mood disorders .New

    York:Wiley –Blackwell Inc

Reinecke.M.& Davison .M.(2002). Comparative treatments of depression . New York   Springer publishing company

 

 نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا(متخصص روانشناسی بالینی)

استفاده از مطالب این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است

آدرس: تبریز، خیابان 17 شهریور جدید ، حدفاصل خیابانهای طالقانی و ارتش ، ساختمان سینا ، طبقه ی هفتم

تلفن :04135559866

1400/4/19

بازدیدها: 458