ویژگیهای تکنیک مصاحبه ی انگیزشی

 

تکنیک  مصاحبه ی انگیزشی یکی از تکنیک های درمان شناختی- رفتاری می باشد. کاربرد این تکنیک به تنهایی و یا در کنار تکنیک های دیگر درمان شناختی – رفتاری می تواند در کاهش علایم اختلالات روانشناختی موثر باشد. تکنیک مصاحبه ی انگیزشی بیشتر برای کمک به بیمارانی بکار می  رود که یکی از نیاز های مهم آنان ایجاد تغییرات مهم رفتاری می باشد. این نیاز می تواند در زمینه های مختلفی مانند نیاز به توقف سیگار کشیدن یا کنار گذاشتن مصرف برخی از داروها و یا مواد و یا نیاز به کاهش وزن باشد. هدف عمده از اجرای این تکنیک ، ایجاد انگیزش بیشتر در مراجعان برای ایجاد تغییرات رفتاری و متعهد نمودن هر چه بیشترآنان برای آغاز شرکت در دوره های درمانی می باشد. تکنیک مصاحبه ی انگیزشی برای نخستین بار به منظور مقابله با سومصرف و یا وابستگی به الکل بکار رفت.امروزه بیشترین استفاده از تکنیک مصاحبه ی انگیزشی در زمینه ی جلوگیری از سومصرف و یا وابستگی به الکل و یا مو اد می باشد. از تکنیک مصاحبه ی انگیزشی علاوه بر مورد فوق در زمینه های دیگری مانند تشویق برای ملزوم شدن شخص برای پیروی از قوانین ، ملزم نمودن شخص برای انجام ورزش های روزانه و مقابله با اختلالات تکانه ای ( مانند اختلال قمار بازی مرضی ) نیز بکار می رود.

مدت اجرای تکنیک مصاحبه ی انگیزشی تنها 5 تا 15 دقیقه طول می کشد. فرضیه ی زیربنایی تکنیک مصاحبه ی انگیزشی بر روی نظریه ای که نظریه ی تغییر نامیده می شود استوار است . بر اساس این نظریه ، آغاز و ادامه ی تغییر در رفتارها نوعی فرایند تدریجی است و برای رسیدن به آن لازم است چهار مرحله ی زیر طی شود

-مرحله ی قبل از اندیشه(Precontemplation) در این مرحله شخص از این موضوع آگاه مختصری می یابد که برخی از رفتارهای وی مشکل زا می باشد و باید در آینده تغییر یابد.

-مرحله ی اندیشه (Contemplatin ): ویژگی مهم این مرحله آن است که در عین حال که شخص به تغییر توجه می نماید اما تعارضاتی هم در این زمینه دارد.

-مرحله ی آماده شدن(Preparation) : در این مرحله شخص برای تغییر رفتار تصمیم جدی می گیرد و طرح خاصی را برای آینده در این زمینه ترسیم می کند.

-مرحله ی فعالیت(Action) :مراجع در این مرحله اقداماتی آشکار برای تغییر رفتار را انجام می دهد.

مرحله نگهداری (Maintenance ) :در این مرحله مراجع برای اجتناب از انجام رفتارهای قبلی و یا جلوگیری از عود رفتارهای قبلی فعالیتهای خود را ادامه می دهد.

نظریه ای که تکنیک مصاحبه ی انگیزشی بر روی آن استوار است فرض می کند که تغییر رفتار در پی گذشتن از فرایندی پیوسته رخ می دهد و لازمه ی رسیدن به یک تغییر باثبات کسب موفقیت های قبلی است.

در تکنیک مصاحبه ی انگیزشی وقوع تغییرات رفتاری در پی آگاهی شخص به اختلاف یا تفاوت موجود بین وضع ایده ال و وضع فعلی حاصل می شود. در این تکنیک برای کاهش اختلاف فوق فعالیتهایی انجام می شود . همچینن در تکنیک مصاحبه ی انگیزشی تلاش می شود که با برقراری ارتباط درمانی بین مراجع و درمانگر تغییرات مختلف و با ثبات رفتاری در مراجع بوجود آید.

در اجرای تکنیک مصاحبه ی انگیزشی درمانگر  باید چهار اصل زیر را رعایت نماید تا ایجاد تغییرات رفتاری ثابت در مراجع تسهیل شود. این چهار اصل عبارتند از :

-اصل نشان دادن همدلی : در اکثر روان درمانیها نشان دادن همدلی از سوی درمانگر می تواند بسیار مفید بوده و در کاهش علایم ناراحتی مراجع موثر باشد. در جریان اجرای تکنیک مصاحبه ی انگیزشی نشان دادن همدلی از سوی درمانگر زیاد سخت نمی باشد و فقط لازم است که وی مراجع خود را پذیرش نموده و احساسات و نگرش های وی را مورد قبول قرار دهد.  همچینن آگاه نمودن مراجع به وجود حالت دوگانه نگری (Ambivalence) برای تغییر که در درون مراجع وجود دارد نیز یکی حالتهایی است که می تواند در نشان دهنده ی حالت همدلی درمانگر نسبت به مراجع موثر واقع شود.

اصل آگاهی : بر اساس این اصل ، آگاه نمودن مراجع به وجود اختلاف بین رفتارهای جاری و اهداف و ارزشهایی که وی در زمینه های مختلف زندگی خویش دارد می تواند در تغییر رفتارهای وی نقش ممهی را بازی کند.

-اصل در کنار مقاومت های مراجع بودن : در جریان اجرای تکنیک مصاحبه ی انگیزشی ، درمانگر از به چالش کشیدن نظریات و عقاید مراجع اجتناب می کند و به جای آن تلاش می نماید که مراجع را دعوت به تغییر نماید و توجه مراجع را به اندیشه ها ی جدید و نقطه نظرهای متفاوت با نظریات خود جلب می کند.

اصل حمایت از حالت خود کارآمدی (Self efficiency) : آلبرت بندورا  روانشناسی که در زمینه ی نقش الگو پذیری (Modeling ) در فرایند یادگیری پژوهش نموده است اعتقاد دارد بوجود آمدن حالت خود کارآمدی در شکوفا شدن استعدادهای بالقوه ی اشخاص نقش مهمی را دارد . همچینن به نظر او ایجاد حالت خودکارآمدی سبب می شود که میزان سلامت روانشناختی بالا رفته و شخص بهتر بتواند هیجانات منفی ( مانند هیجان ،غمگینی وخشم ) ر ا کنترل نماید  در مصاحبه ی انگیزشی یکی از اهداف مهم درمانگر بالا بردن میزان احساس خودکارآمدی مراجع است.

نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی)

استفاده از مطالب این مقاله به شرط ذکر نام و آدرس سایت بلامانع است

 

آدرس دفتر روانشناسی دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی ):تبریز ،خیابان ،17شهریور جدید ، بالاتر از تقاطع خیابان طالقانی ، برج سینا ، طبقه ی هفتم

تلفن :04135559866و 09144015140

منابع

Dabson.K.(2010).Handbook of cognitive behavioral therapy.New    York:Guilford press.                                                                                        

                                                         O,Donohue.W.&Fisher.J.(2008). Cognitive behavioral therapy. New York : John wiley & sons inc                                                   

بازدیدها: 8458