مربوط به بخش روان درمانی سایت : آشنایی با انواع درمانهای شناختی- رفتاری : بخش اول : آشنایی با درمان شناختی- رفتاری کلاسیک
امروزه درمانهای شناختی- رفتاری کاربرد بسیاری در درمان اختلالات روان پرشکی پیدا نمود ه اند و این نوع روان درمانیها در مقایسه با سایر روان درمانیها برای درمان انواع اختلالات روان پزشکی به صورت بیشتری مورد استفاده قرار می گیرند . علل مختلفی در رابطه با موضوع فوق وجود دارد . از جمله این علل آن است که درمانهای شناختی -رفتاری در مقایسه با سایر روان درمانیها کوتاه مدت ترهستند و دلیل دیگر آن است که جلسات درمانهای شناختی- رفتاری ساختاریافته تر است و فعالیتها و برنامه های اجرایی روان درمانگران درجلسات روان درمانی از قبل از شروع جلسات روان درمانی مشخص است . اگرچه امروزه انواع مختلفی از درمانهای شناختی- رفتاری ابداع شده است اما می توان گفت یکی از اولین درمانهای شناختی- رفتاری که ابداع شد درمان شناختی- رفتاری کلاسیک بود و این درمان توسط آرئون بک و همکارانش ابداع شد و آنان ابتدا این نوع رواندرمانی را برای درمان اختلال افسردگی بکار برده اند و سپس آنان این نوع درمان را بتدریج برای درمان اختلالات اضطرابی ، اختلال وسواسی – اجباری و برخی از انواع اختلالات شخصیتی مورد استفاده قرار دادند . امروزه از درمان شناختی- رفتاری کلاسیک علاوه بر درمان اختلالات روان پزشکی فوق الذکر در درمان سایر انوع اختلالات روان پزشکی مانند اختلالات شدید روان پزشکی ( برای مثال اختلال روان پریشی ) و برخی از مشکلات روان شناختی مانند مشکل بیخوابی و مشکل کنترل خشم نیز استفاده می شود.
معمولا درمان شناختی -رفتاری کلاسیک زمانی برای درمان یک نوع از اختلالات روان پزشکی بکار می رود که یک مدل نظری شناختی در مورد سبب شناسی ابتلا به آن اختلال ارایه گردیده باشد برای مثال در مدل شناختی که ارئون بک و همکارانش در مورد سبب شناسی ابتلا به اختلال افسردگی ارایه نمودند بیان می دارند که در ابتلا و تداوم اختلال افسردگی وجود طرحواره های منفی نقش مهمی دارند و این طرحواره ها معمولا در دوران کودکی رشد نموده و تا دوران بزرگسالی به صورت منفعل باقی می مانند اما در این دوره در پی روبرو شدن شخص با محرک های استرس زا علایم اختلال افسردگی در وی ظاهر می شوند. در درمان شناختی- رفتاری کلاسیک برای درمان اختلال افسردگی لازم است که مبتلایان به این اختلال که این نوع درمان را آغاز نمودند با مفاهیمی مانند افکار خودکار منفی ، اعتقادات واسطه ای و طرحواره های منفی آشنا شوند ، سپس به نقش این حالتها در رشد و ظاهر شدن علایم افسردگی پی ببرند و در نهایت با استفاده از تکنیک های رفتاری و شناختی بتوانند افکار و طرحواره های مناسب تری را جایگزین آنها نمایند.
درمان شناختی -رفتاری کلاسیک درمانی ساختار یافته است به نحوی که تعداد تقربیی جلسات درمان برای هر نوع اختلال مشخص است . برای مثال تعداد تقربیی جلسات درمان برای درمان اختلال افسردگی 15 الی 18 جلسه و برای درمان اختلال وسواسی- اجباری بین 18 الی 25 جلسه است.
از بین درمان های شناختی- رفتاری درمان شناختی- رفتاری کلاسیک درمانی است که بیشترین تحقیقات در مورد میزان اثربخشی آن در درمان اختلالات روان پزشکی بخصوص اختلال افسردگی و اختلالات اضطرابی انجام گرفته است . در بیشتر این تحقیقات پژوهشگران تلاش نمودند که میزان اثربخشی این نوع درمان را با اثربخشی درمان دارویی مقایسه نمایند. نتایج بیشتر این پژوهش ها نشان می دهد که در اختلالات روان پزشکی که میزان شدت آنها در سطح خفیف تا متوسط می باشد و درمان شناختی – رفتاری کلاسیک در درمان آنها موثر است ( مانند اختلال افسردگی) میزان اثر بخشی درمان شناختی- رفتاری کلاسیک و دارو درمانی تقریبا مشابه می باشد ( با میزان اثربخشی حدود 65 الی 70 درصد ).
برای آغاز درمان شناختی- رفتاری کلاسیک لازم است که در ابتدا بیماران برای این نوع درمان انتخاب شوند و برای انتخاب بیماران در درمان شناختی- رفتاری کلاسیک ملاک هایی ذکر شده است. از جمله ی این ملاکها آن است که بیماران حداقل دارای تحصیلاتی در سطح اول دبیرستان باشند ، اصول اساسی این نوع درمان را باور داشته باشند و اختلال آنان از نوعی باشد که درمان شناختی – رفتاری کلاسیک برای آن اختلال برنامه ی درمانی داشته باشد. بعد از انتخاب بیماران برای درمان شناختی- رفتاری کلاسیک اولین مرحله از درمان مرحله ی ارزیابی درمان می باشد. دراین مرحله از درمان مصاحبه ای تحت عنوان مصاحبه ی شناختی- رفتاری صورت می گیرد و در این نوع مصاحبه ضمن آنکه اطلاعاتی در موارد مختلف مانند تاریخچه ی رشدی، تاریخچه ی خانوادگی و تاریخچه ی شغلی بیمار بدست می آید اطلاعات دیگری نیز در زمینه ی نحوه ی آغاز بیماری و اقدامات بیمار برای درمان بدست می آید . از سوی دیگر درمانگر شناختی- رفتاری کلاسیک در مصاحبه ی شناختی – رفتاری تلاش می کند علاوه بر شناسایی علایم بیماری و تشخیص نوع بیماری اطلاعاتی نیز در مورد انواع مشکلاتی که بیمار در زندگی خود با آنها روبرو می باشد بدست بیاورد . درمانگر شناختی- رفتاری کلاسیک در طول اجرای مرحله ی ارزیابی درمان تلاش می کند که مرحله ای به نام مرحله ی ضابطه بندی موردی(Case formulation) را نیز اجرا کند. درمانگر شناختی- رفتاری کلاسیک از اجرای مرحله ی ضابطه بندی موردی چندین هدف را دنبال می کند و از جمله اهداف وی در این زمینه می توان به شناسایی انواع طرحواره های منفی ، شناسایی نقاط قوت و ضعف بیمار ، شاختن فرضیه ی شناختی در مورد نحوه ی رشد اختلالی که بیمار به آن مبتلا شده است و انتخاب انواع تکنیکهای رفتاری و شناختی مناسب درمان اشاره نمود. درمانگر شناختی- رفتاری کلاسیک بعد از مرحله ی ارزیابی درمان ، مراحل اصلی درمان را شروع می کند . یکی از اولین مراحل درمان شناختی- رفتاری کلاسیک مرحله ی معرفی درمان است و در این مرحله درمانگر شناختی- رفتاری کلاسیک تلاش می کند که با زبان ساده در مورد ویژگیهای درمان شناختی- رفتاری کلاسیک به بیمار خود اطلاعاتی را بدهد و همچینن در این مرحله درمانگر شناختی- رفتاری کلاسیک در مورد فرضیه های زیر بتایی این نوع درمان و در مورد مفاهیمی مانند افکار منفی و طرحواره های منفی اطلاعاتی را به بیمار خود ارایه می دهد .
فعالیتهای درمانگر شناختی- رفتاری کلاسیک در هر جلسه ی درمانی مشخص می باشد و به طور خلاصه می توان گفت در اول جلسه ی درمانی بیمار برای چند دقیقه در مورد موضوعی ناراحت کننده که در فاصله ی بین دو جلسه با آن روبرو شده و ترجیح می دهد در مورد آن صبحت کند مطالبی را بیان می کند و سپس درمانگر به مرور تکالیف خانگی که در جلسه ی قبل پیشنهاد شده بود که بیمار آنها را انجام دهد می پردازد . در ادامه ی جلسه ی درمان ، درمانگر با مشورت با بیمار موضوعات جلسه را تعیین می کند . معمولا بخشی از جلسه به آموزش برخی از تکنیکهای رفتاری و شناختی پرداخته می شود و در بخش دیگری از جلسه ی درمان ، درمانگر به آموزش برخی از مفاهیم روان شناختی اختصاص می پردازد و در آخر جلسه درمانگر تکالیف خانگی که بیمار باید آنها را برای جلسه ی بعد انجام دهد را تعیین می نماید.
نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی )
آدرس دفتر روان درمانی و مشاوره دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور جدید، بالاتر از تقاطع خیابان های طالقانی و ارتش ،برج سینا، طبقه ی هفتم
تلفن: 04135559866
1403/7/7
بازدیدها: 22
نظرات