مهمترین آزمونهای هوشی

واژه ی هوش اشاره به یک مجموعه از توانانیهای ذهنی دارد که موجب سازگاری ما با محیط و توانایی حل مسایلی که با آنها روبرو می شویم می گردد. توانانیهای هوشی ما در اثر فعالیت بخش های مختلف مغز بوجود می آیند و در بین بخشهای مختلف مغز نقش قشر مغز در رشد توانانیهای هوشی بسیار اهمیت دارد .از بین توانانیهای هوشی می توان به توانایی تفکر ، استدلال ، بخاطر سپردن و به یاد آوردن رویدادها اشاره نمود و در رشد این توانانیها نقش قشر پیشانی مغز مهمتر از سایر مناطق قشری مغز است. از حدود 150 سال پیش برای سنجش میزان توانانیهای هوشی کوششهای زیادی انجام شده است تا آزمونیهایی که اصطلاحا آزمونهای هوشی نامیده می شود ابداع گردد. به جرات می توان گفت که اولین آزمون هوشی توسط آلفرد بینه روان شناس فرانسوی ابداع شد. آزمون هوشی که آلفرد بینه ابداع نمود توانست میزان بهره هوشی آزمودنی را بسنجد و در نتیجه دانش آزمونی که دارای میزان بهره هوشی بسیار پائینی بودند در کلاسهای خاصی قرار داده شدند. امروزه روان شناسانی که در بخش پژوهش های مربوط به روان سنجی فعالیت می نمایند توانستند آزمونهایی را ابداع نمایند که دارای پایایی و اعتبار مناسبی باشند. امروزه دو آزمون هوشی استانفورد- بینه و آزمون هوشی وکسلر از پر اعتبارترین آزمونهای هوشی می باشند . این آزمونها دارای بخش های فرعی مختلف می باشند و قادرند بهره ی هوشی کلامی و بهره ی هوشی عملی را تعیین نمایند . همچینن این آزمونهای هوشی قادرند انواع توانانیهای مختلف هوشی در زمینه های کلامی و عملی را مانند توانایی تجسم فضایی ، قدرت تفکر انتزاعی ، میزان خزانه ی لغات وتوانایی محاسبه را بسنجند.

به نظر روان شناسانی که در بخش روان سنجی فعالیت می کنند بخاطر آنکه در اکثر آزمونهای هوشی نقش عواملی مانند عوامل فرهنگی می تواند موجب شود که برخی آزمودنی نتوانند به سوالات آزمون به صورت مناسبی پاسخ دهند لذا هر آزمون هوشی باید در هر جامعه ای که از آن استفاده می شود مورد اعتبار سنجی قرار گیرد .

امروزه مقیاس های هوشی وکسلر در مقایسه با سایر مقیاسهای هوشی توسط روان شناسان مورد استفاده ی زیادتری قرار می گیرند. مقیاس های هوشی وکسلر شامل سه نوع مقیاس کاملا مجزا می باشند که درسنین قبل از مدرسه (4 الی 6 سالگی ) ، سنین کودکی (6 الی 16 سالگی ) و سنین بزرگسالی (16 الی 65 سالگی ) قابل استفاده می شود . مقیاس هوشی وکسلر کودکان شامل 12 مقیاس فرعی می باشد که شش مقیاس فرعی آن میزان بهره ی هوش کلامی و شش مقیاس فرعی آن میزان بهره ی هوش عملی را می سنجند. مقیاس هوشی وکسلر بزرگسالان نیز شامل 11 مقیاس فرعی می باشد که شش مقیاس آن مقیاس فرعی برای سنجنش بهره ی هوش کلامی و پنج مقیاس آن برای سنجنش بهره ی هوش عملی می باشد . در مقیاسهای هوشی وکسلر کودکان و بزرگسالان برخی از مقیاسهای فرعی کلامی عبارتند از : مقیاس هوشی اطلاعات عمومی ، مقیاس هوشی خزانه لغات و مقیاس هوشی محاسبه نمودن می باشند و برخی از مقیاسهای هوشی فرعی عملی شامل مقیاس هایی مانند مقیاس تجسم فضایی ، مقیاس تکمیل تصاویر و مقیاس تنظیم تصاویر می باشد. هر یک از مقیاس های فرعی کلامی و عملی وکسلر به صورت جداگانه اجرا می شود ودر نمره گذاری   برخی از این مقیاس ها نقش واکنش سریع نیز مهم است و به سریع پاسخ دادن نمره داده می شود . همچینن در اکثر این مقیاس ها زمانی که آزمودنی نتواند به سه یا بیشتر از سه سوال پاسخ دهد اجرای آزمون برای آن مقیاس متوقف می شود . زمانی که تمام مقیاسهای فرعی کلامی و عملی آزمون های هوشی وکسلر اجرا شد نمرات بدست آمده برای هر مقیاس فرعی به صورت جداگانه محاسبه می شود و به این ترتیب نمره ی خام بدست می آید و زمانی که نمره ی خام بدست آمد از طریق جدول خاصی که برای هر یک از مقیاس ها وجود دارد نمره های خام تبدیل به نمره های تراز شده می گردد و در نتیجه با جمع کردن نمره ی تراز شده بهره ی هوشی کلامی ، بهره ی هوشی عملی و بهره ی هوشی کلی بدست می آید.

نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی )

آدرس دفتر روان درمانی و مشاوره دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور جدید، بالاتر از تقاطع خیابان های  طالقانی و ارتش ،برج سینا، طبقه ی هفتم

تلفن: 04135559866

1403/3/7

بازدیدها: 68