چند ویژگی مهم درمان حل مساله

درمان حل مساله یکی از انواع روان درمانیهایی است که در مقایسه با سایر روان درمانیها کوتاه مدت تر است و مراجعان به راحتی می توانند تکنیکهای آن را فرا بگیرند. درمان حل مساله می تواند به یکی از دو نوع درمانی مستقل و یا به عنوان تکنیکی همراه با درمان های شناختی- رفتاری بکار  رود . درمان حل مساله به مراجعان کمک می نماید تا روش های کنار آمدن (Coping) با دامنه ای وسیع از مشکلات زندگی را شناسایی نمایند و در نتیجه آن مشکلات را به صورت بهتری حل نمایند . اگرچه یکی از اصلی ترین کاربردهای درمان حل مساله در درمان اختلال افسردگی می باشد اما این نوع درمان در حل مشکلاتی مانند مشکل سیگار کشیدن و مشکل بیخوابی نیز کاربرد دارد

در درمان حل مساله فرض می شود یکی از عوامل ابتلا به اختلالات روان شناختی کنار نیامدن مناسب با مشکلات زندگی و ناتوایی برای یافتن راه حل های مناسب برای آن مشکلات می باشد. البته در این نوع درمان به نقش مهم عوامل زیستی و اجتماعی در ابتلا به اختلالات روان شناختی نیز تاکید می شود.

در مدل نظری درمان حل مساله وجود دو عامل اساسی در ارتباط با نحوه ی حل مسایل تاکید  می شود. عامل اول عبارت از نوع آگاهی (Orientation ) به مساله و عامل دوم سبک حل مساله است. نوع آگاهی به مساله شامل نوع اعتقادات ، نگرش ها و واکنش های هیجانی شخص در مورد مشکلات واقعی زندگی و همچینن میزان توانایی وی برای کنار آمدن موفقیت آمیز با چینن مشکلاتی می باشد. به طورکلی نوع آگاهی به مسایل می تواند به یکی از دو صورت مثبت و منفی باشد و زمانی که نوع آگاهی به صورت مثبت باشد در آن صورت شخص به صورت بهتری می تواند مشکلات زندگی خود را حل نماید. از جمله ویژگیهای اشخاصی که نوع آگاهی آنان به مسایل زندگی به صورت مثبت می باشد موارد زیر می باشد:

-ادراک مشکلات زندگی به عنوان وارد شدن به نوعی چالش نه آنها را به عنوان تهدیدی بزرگ دانستن

-خوش بین بودن به قابل حل بودن مشکلات

-وجود یک حس قوی خود کارآمدی در ارتباط با توانایی خود برای مقابله با مشکلات زندگی

-اعتقاد به آنکه برای حل مشکلات زندگی لازم است که وقت و انرژی لازم صرف شود

از سوی دیگر از جمله ویژگیهای اشخاصی که نوع آگاهی آنان به مسایل زندگی به صورت منفی می باشد موارد زیر است:

-مشکلات زندگی را به عنوان تهدیدی بزرگ برای سلامتی دانستن

-اکثر مشکلات زندگی را غیرقابل حل دانستن

-در مورد توانایی خود برای مقابله با مشکلات زندگی شک و تردید زیاد داشتن

-پیش بینی شکست زمانی که با مشکلات زندگی روبرو می شوند

در مدل نظری درمان حل مساله عامل دیگری که در ارتباط با نحوه ی حل مسایل زندگی علاوه بر نوع آگاهی به مساله اساسی دانسته می شود نوع سبک حل مساله است که اشخاص آن را بکار می برند. در مدل نظری درمان حل مساله فرض می شود که سبک حل مساله می تواند به یکی از سه نوع سبک حل مساله همراه با طرح و برنامه (Planful) ، سبک حل مساله ی اجتنابی و سبک حل مساله ی تکانه ای باشد . در سبک حل مساله ی همراه با طرح و برنامه اشخاص برای حل مسایل زندگی مراحل زیر دنبال می نمایند:

1-تعریف مساله : آشکارسازی طبیعت مشکل ، ترسیم یک مجموعه از اهداف حل مساله و شناسایی موانعی که از رسیدن به اهداف پیشگیری می کنند

2-ایجاد راه حلهای مختلف احتمالی برای حل مساله

3- تصمیم گیری برای انتخاب مناسب ترین راه حل برای حل مساله بر اساس اصل سود – زیان

4-بکار بردن راه حل انتخاب شده و بررسی نتایج ناشی از اجرای راه حل انتخاب شده

در مقابل سبک حل مساله همراه با طرح و برنامه دو نوع سبک حل مساله ناکارآمد وجود دارد که شامل سبک حل مساله ی اجتنابی و سبک حل مساله ی تکانه ای می باشد.. در سبک حل مساله ی اجتنابی شخص تلاش می کند که از روبرو شدن با مساله ای که با آن مواجه شده است اجتناب نماید و یا یافتن راه حل را برای مساله ای که با آن روبرو شده است را به تاخیر اندازد . اشخاصی که از سبک حل مساله ی اجتنابی استفاده می نمایند در بیشتر مواقع حالت انعفال و یا وابستگی به دیگران را در ارتباط با حل مسایل زندگی نشان می دهند . در سبک حل مساله ی تکانه ای شخص تمایل دارد که به صورت فوری و احساسی و بدون توجه به راه حلهای مناسبی که در صورت صبر و حوصله می تواند به آنها برسد مسایل زندگی خود را حل نماید.

در مدل نظری درمان حل مساله فرض می شود که اشخاصی که از روش های ناکارآمد در حل مسایل زندگی استفاده می نمایند در مقایسه با اشخاصی که در حل مسایل زندگی از روش های کارآمدی استفاده می کنند از نظر سلامت جسمانی در سطح پائین تری قرار دارند و میزان اضطراب آنها در سطح بالاتری می باشد. از سوی دیگر نتایج تحقیقات آشکار نموده است اشخاصی که از نظر آگاهی به مساله در سطح بالاتری قرار دارند در مقایسه با اشخاصی که از نظر آگاهی به مساله در سطح پائین تری قرار دارد از نظر میزان حالت خلقی در سطح پائین تری قرار دارند و شکایات جسمانی کمتری را مطرح می نمایند.

در درمان حل مساله به کمک ابزارهایی که اصطلاحا جعبه ی ابزار نامیده می شود تلاش می گردد که مراجعان بتوانند راههای مناسب تری را برای کنار آمدن با استرس های زندگی پیدا نمایند . این ابزار شامل  مواردی مانند آموزش حل مساله به روش طرح و برنامه که در سطور بالا به مراحل آن اشاره شد و همچینن شامل استفاده ازچندین ابزار ار جمله ابزار کاهش شلوغی ذهن با وسایلی مانند نوشتن مشکلات ، به تصویر درآوردن مسایل در ذهن و ساده نمودن مسایل برای حل مسایل زندگی می باشد.

نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی )

استفاده از مطالب این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است

آدرس دفتر روان درمانی و مشاوره دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور جدید، بالاتر از تقاطع خیابان های  طالقانی و ارتش ،برج سینا، طبقه ی هفتم

تلفن: 04135559866

1403/1/2

 

 

 

-ز

–

ه ل می تواند ب

بازدیدها: 74