نقش ابتلا به اختلال افسردگی در تشدید علائم بیماریهای قلبی – عروقی

اختلال افسردگی و بیماریهای قلبی – عروقی یکی از شایعترین و ناتوان کننده ترین بیماریهایی هستند که مردم به آنها مبتلا می گردند میزان شیوع اختلال افسردگی بین 15 الی 18 درصد برآورد شده است و تخمین زده می شود حدود 7 درصد از مردمی که در سنین بزرگسالی به سر می برند در طول عمر خود حداقل یک دوره از اختلال افسردگی اساسی را تجربه می نمایند.

ابتلا به اختلال افسردگی با عوارض مختلف انسانی و اجتماعی همراه می باشد . یکی از مهمترین عوارض انسانی ابتلا به اختلال افسردگی بالا رفتن خطر اقدام به خودکشی است . براورد شده است که میزان خطر خودکشی در بین مبتلایان به اختلال افسردگی حدود 10 برابر اشخاصی می باشد که مبتلا به اختلال افسردگی نمی باشند. علل افزایش خطر اقدام به خودکشی در بین اشخاص مبتلا به اختلال افسردگی کاملا روشن نمی باشد و پژوهشگران از جبنه های مختلف این موضوع را بررسی می نمایند . برای مثال برخی از پژوهشگران نقش عوامل زیستی یا فیزیولوژیکی را در این زمینه بسیار مهم می دانند و اعتقاد دارند کاهش آزاد شدن برخی از ناقلهای عصبی بخصوص ناقل عصبی سروتونین در این رابطه می تواند خیلی مهم باشد. بر اساس نتایج پژوهشهای انجام گرفته در اشخاصی که اقدام به خودکشی می نمایند میزان آزاد سازی ناقل عصبی سروتونین در بخشهای مختلف مغز به صورت معناداری کاهش می یابد.

ابتلابه اختلال افسردگی با ایجاد خسارات مختلف اقتصادی نیز همراه می باشند. به نظر می رسد مهمترین خسارات اقتصادی ابتلا به اختلال افسردگی بوجود آمدن کاهش معنادار در میزان کارآمدی اشخاص مبتلا به اختلال افسردگی در زمینه های مخختلف از جمله زمینه های شغلی ، اجتماعی و ارتباطی می باشد. همچینن درمان مبتلایان به اختلال افسردگی  با هزینه های سنگین همراه است و این موضو ع سبب ایجاد مشکلات فراوان برای مبتلایان به اختلال افسردگی و برای مسئولان جوامع می شود .

از سوی دیگر بیماریهای قلبی – عروقی بیماریهای خطرناکی محسوب می شوند که زندگی اشخاص مبتلا را در معرض تهدید قرار می دهند. بر طبق برآوردهایی که توسط انجمن قلب آمریکا صورت گرفته است در آمریکا بیشتر از 500 هزار نفر در هر سال به خاطر  ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی جان خود را از دست می دهند . همچینن بر اساس برآورد فوق در آمریکا بیشتر از یک میلیون نفر مبتلا به انواع مختلف بیماریهای قلبی – عروقی می باشند. بر اساس برآوردهای انجام گرفته در بسیاری از کشورهای صعنتی ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی به عنوان عامل اول یا اصلی مرگ مطرح می باشد .

در بین بیماران مبتلا به بیماریهای قلبی- عروقی میزان ابتلا به اختلالات مختلف افسردگی بالا می باشد . برای نمونه در این زمینه معلوم شده است تقریبا 15 الی 20 درصد بیماران مبتلا به بیماریهای قلبی- عروقی مبتلا به اختلال افسردگی اساسی (Major depression ) می باشند و حدود 20 درصد آنان نیز مبتلا به اختلال افسردگی خفیف (Minor depression ) هستند

نتایج تعدادی از پژوهشها (برای نمونه نتایج پژوهش کارنی 2005 )نشان می دهد که ابتلا به اختلال افسردگی می تواند با افزایش میزان خطر ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی همراه باشد. نتایج دو پژوهش فراتحلیلی انجام گرفته در مورد موضوع فوق نشان می دهد که خطر ابتلا به انواع بیماریهای قلبی – عروقی در بیماران مبتلا به اختلال افسردگی حدود 1/6 برابر اشخاصی می باشد که مبتلا به اختلال افسردگی نمی باشند.

البته هنوز نمی توان گفت این موضوع  که ابتلا به اختلال افسردگی با افزایش میزان خطر ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی ارتباط دارد کاملا مورد اثبات قرار گرفته است .اشکالات مهمی به پژوهشهایی که در تلاش بوده اند موضوع فوق را اثبات نمایند وارد شده است از چمله ی این اشکالات عدم وجود نمونه های کافی در پژوهشهای فوق و عدم کنترل تمام عوامل یا متغیرهای مزاحم در تحقیقات فوق است .

بطور کلی می توان گفت آغاز علایم افسردگی قبل از آغاز بیماریهای قلبی – عروقی حالتی غیر معمول نمی باشد و در بین حدود 50 درصد از مبتلایان به بیماریهای قلبی – عروقی این حالت وجود دارد. نتایج برخی از پژوهشها نشان می دهد ابتلا به اختلال افسردگی در بین بیماران مبتلا به بیماریهای قلبی – عروقی یک عامل خطر زا برای افزایش شدت بیماری و یا افزایش اختمال مرگ در اثر شدت یافتن بیماری می باشد . نتایج یک پژوهش فرا تحلیلی که بر روی 20 پژوهش مربوط به نقش ابتلا به اختلال افسردگی در تشدید علایم بیماریهای قلبی – عروقی انجام گرفته است نشان می دهد که ابتلا به اختلال افسردگی سبب می شود خطر مرگ و میر در بیمارانی که دچار بیماریهای قلبی – عروقی هستند تا دو برابر افزایش یابد.  به نظر می رسد بدترین اثر ابتلا به اختلال افسردگی زمانی اتفاق می افتد که بیماری مبتلایان به بیماریهای  قلبی – عروقی در مرحله ی حاد قرار دارد . برای نمونه نتایج پژوهش اسمیت و همکاران در زمینه ی فوق نشان می دهد که ابتلا به اختلال افسردگی سبب چهار برابر شدن خطر مرگ در مبتلایان به بیماریهای قلبی – عروقی که بیماری قلبی – عروقی آنان در مرحله حاد قرار دارد می گردد.

اگرچه برخی از شواهد نشان می دهد که ابتلا به اختلال افسردگی یک عامل خطر زا برای افزایش احتمال تشدید بیماری و افزایش خطر مرگ در بیماران مبتلا به بیماریهای قلبی – عروقی می باشد اما نتایج بسیاری از پزوهشها نشان می دهد ابتلا به اختلال افسردگی امکان دارد در ابتلا به بیماریها قلبی – عروقی نقش چندانی نداشته باشد.

  وجود ارتباط بین ابتلا به اختلال افسردگی و افزایش میزان خطر مرگ ناشی از ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی اثبات شده است اما مکانیسم زیربنایی  این ارتباط هنوز به صورت کاملی مشخص نشده است.  پژوهشگران فرضیه هایی را در این زمینه مطرح نموده اند . برای نمونه یکی از این فرضیات مطرح می کند تغییرات فیزیولوژیکی که در اثر ابتلا به اختلال افسردگی رخ می دهند (برای نمونه بوجود آمدن اشکالاتی در  تنظیم سیستم خودکار عصبی و در تنظیم محور هیپوتالاموس – هیپوفیز و آدرنال )می تواند یکی از عوامل احتمالی وجود ارتباط بین ابتلا به اختلال افسردگی و بالا رفتن خطر مرگ ناشی از ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی باشد. . هنمچینن کاهش میزان فعالیت سیستم عصبی پاراسمپاتیک (Parasympathetic ) ،  افزایش میزان فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک (Sympathetic ) و بالا رفتن آزاد شدن سطوح هورمونهایی مانند هورمون کورتیزول (Cortisol ) می توانند نقشی در افزایش میزان خطر مرگ در بین بیماران قلبی – عروقی که مبتلا به اختلال افسردگی می باشند داشته باشد.

وجود برخی از عادات رفتاری که در پی ابتلا به اختلال افسردگی رشد می نمایند امکان دارد در افزایش میزان خطر مرگ ناشی از ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی نقش داشته باشند . برای نمونه اشخاصی که مبتلا به اختلال افسردگی هستند  در مقایسه با سایر اشخاص و یا در مقایسه با زمانی که هنوز مبتلا به اختلال افسردگی نشده بودند تحرک جسمانی کمتری دارند . همچینن آنان امکان دارد در مقایسه با اشخاص غیر افسرده به میزان بیشتری سیگار بکشند .

به نظز می رسد بیماران مبتلا به اختلال افسردگی به صورت کمتری احتمال دارد رژیم درمانی (مانند رژیم غدایی ، ورزش ، برنامه های بازتوانی قلبی – عروقی ، مصرف داروهایی مانند آسپرین و داروهای پائین آورنده ی سطح چربیها )را که برای درمان بیماریهای قلبی -عروقی رعایت آنها الزامی می باشد را رعایت نمایند و چینن عاملی نیز می تواند در افزایش دادن خطر مرگ مبتلایان به بیماریهای قلبی – عروقی نقش داشته باشد

هنوز مشخص نشده است که به چه صورت درمان اختلال افسردگی می تواند در بهبود بیماریهای قلبی – عروقی مفید باشد و تنها در این زمینه چند مطالعه ی موردی انجام گرفته است. نتایج این مطالعات نشان می دهد درمان اختلال افسردگی همراه با کاهش میزان خطرات مرگ ناشی از ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی است.

به طور خلاصه می توان گفت نتایج چند پژوهش نشان می دهد اختلال افسردگی یک عامل خطرزا برای رشد بیماریهای قلبی- عروقی و افزایش خطر مرگ در پی ابتلا به بیماریهای فلبی – عروقی است اما تاکنون مکانیسم چینن اثری به صورت واضح توضیح داده نشده است  . همچینن نتایج چند پژوهش دیگر نشان می دهد  که درمان اختلال افسردگی در کاهش میزان خطر مرگ ناشی از ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی موثر است اما باز نحوه ی اثر درمان اختلال افسردگی در کاهش خطر مرگ ناشی از ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی کاملا روشن نشده است.

منابع

                                                             Gotlib.I.(2015). Handbook of depression. New York : Guilford publisher

                              Ingram.R.(2009). The international encyclopedia of depression. NewYork: Springer publisher

                                                          Wasmer.L.(2010). Encyclopedia of depression . New York: Green wood 

تالیف دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی)

استفاده از مطالب این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است.

97/4/7

آدرس دفتر روانشناسی دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور خدید، بالاترتقاطع از خیابان طالقانی،برج سینا، طبقه ی هفتم

تلفن:04135559866

بازدیدها: 640