روش های موثر برای حل تعارضات و مشکلات زوجها ( بخش هفتم )

مشکلات و تعارضات زوجها می تواند با عوارض مختلفی از جمله جدایی زوجها و یا ادامه ی زندگی مشترکی که پر از تنش و ناراحتی است همراه باشد. حل نمودن بسیاری از مشکلات و تعارضات زوجها در صورت فراگرفتن برخی از روش های ساده آسان بوده و بکار بردن این روش ها می تواند به کاهش تنش و ناراحتی زوجها منجر شود . همچینن استفاده از این روش ها می تواند راه مناسبی برای پیشگیری از جدایی زوجها باشد. در بخش هفتم سلسله مقالاتی که در مورد روش های موثر برای حل تعارضات و مشکلات زوجها به نگارش در می آورم تلاش دارم که به برخی از این روش های ساده و در عین حال کاربردی برای حل تعارضات و مشکلات زوجها اشاره نمایم . در هفتمین بخش از این سلسله مقالات پنج روش به نامهای روش فراگیری و بکار بردن هشت شیوه ی موثر برای مقابله با تعارضات و مشکلات زوجها ،فراگیری روش های افزایش دهنده ی میزان سطح تحمل در برابر تعارضات و مشکلات زندگی ، روش تلاش برای مقابله بهتر با تاثیرات مخرب وجود مشکلات روانشناختی ، روش آشنایی با روش های افزایش دهنده ی میزان انعطاف پذیری ذهنی و روش فراگیری و بکار بردن پانزده اصل موثر در کاهش میزان تعارضات و مشکلات را توضیح خواهم داد.

1-فراگیری و بکار بردن هشت شیوه ی موثر برای مقابله با تعارضات و مشکلات

افزایش میزان تعارضات و مشکلات در بین زوجها با کاهش قابل توجه در میزان کمیت و کیفیت ارتباطات متقابل آنان همراه است. استفاده ی زوجها از هشت شیوه ی زیر می تواند وسیله ای مناسب برای کمک به آنان در مقابله با تعارضات و مشکلاتی باشد که در زندگی مشترک شان تجربه می نمایند. این شیوه ها که زوجها می توانند از آنها استفاده نمایند عبارتند از:

1-استفاده ی مکرر از روش حل مساله برای حل مسایل بوجود آمده در زندگی مشترک.

2-برگزاری گفتگوهای سازنده و موثر با یکدیگر در مورد علل وقوع تعارضات و مشکلات.

3-به حداقل رساندن استفاده از جملات منفی در ارتباط متقابل با یکدیگر.

4-تلاش برای حمله به مساله ی ایجاد شده و نه به شخصی که این مساله را ایجاد نموده است.

5-بیان جملات به شیوه ای که بخوبی احساسات آنان را منتقل نماید.

 6-تلاش برای آشنایی بهتر با دیدگاهها و نظریات همدیگر در مورد مسایل مختلف

7- نشان دادن وجود علاقه به یکدیگر در قالب گفتار و رفتارهای مناسب

8-تلاش برای کاهش میزان حالت نگرانی و اضطراب با کمک گرفتن از روش های مناسبی مانند روش آرمیدگی

2-فراگیری روش های افزایش دهنده ی میزان سطح تحمل در برابر تعارضات و مشکلات زندگی

میزان سطح تحمل زوجها در برابر تعارضات و مشکلات زندگی متفاوت است. برخی از زوجها در برابر تعارضات و مشکلات زندگی از میزان سطح تحمل خوبی برخوردار هستند اما برخی دیگر از زوجها کمترین آستانه ی تحمل را در برابر تعارضات و مشکلات زندگی دارند. یکی از عواملی که میزان سطح تحمل زوجها را در برابر تعارضات و مشکلات زندگی کاهش می دهد ترس ازگسترش  دامنه ی تعارضات و مشکلات در زندگی می باشد. به نظر برخی از روانشناسان وجود تعارضات و مشکلات زوجها در زندگی مشترک موضوعی عادی می باشد و این حالت در کنار ضررهای زیادی که دارد چند فایده مهم از جمله احتمال افزایش میزان آگاهی زوجها با ابعاد مختلف شخصیتی همدیگر ، افزایش میزان سطح تحمل زوجها در برابر شرایط سخت زندگی ، افزایش انگیزه ی زوجها برای تلاش بیشتر برای حل مشکلات مختلف زندگی و افزایش تمایل زوجها برای ایجاد تغییرات رفتاری و شخصیتی را نیزدر پی دارد.

عوامل مختلفی در تعیین میزان سطح تحمل زوجها در برابر تعارضات و مشکلات زندگی موثر هستند . برخی از این عوامل عبارتند از:

-ویژگیهای شخصیتی زوجها: ویژگیهای شخصیتی زوجها عبارتند از مجموعه ی رفتارها و خصوصیات نسبتا ثابتی می باشد که آنان در موقعیتهای مختلف از خود نشان می دهند . زمانی که برخی از ویژگیهای شخصیتی زوجها انعطاف ناپذیر باشند و با ویژگیهای فرهنگی جامعه ای که شخص در آن زندگی می کند همخوانی نداشته باشد در آن صورت امکان دارد میزان سطح تحمل زوجها در برابر تعارضات و مشکلات زندگی کاهش قابل توجهی یابد.

-میزان سطح سازگاری زوجها در برابر محرک های استرس زا: زمانی که میزان سطح سازگاری زوجها در برابر محرک های استرس زا پائین باشد در آن صورت سطح تحمل زوجها در برابر تعارضات و مشکلات زندگی مشترک نیز کاهش می یابد.

-تجربیات دردناک قبلی زوجها : تجربیات دردناک قبلی زوجها عاملی مهم در کاهش میزان سطح تحمل آنان در برابر تعارضات و مشکلات زندگی می باشد. زوجهایی که  تجربیات دردناک قبلی زیادی در زندگی خود دارند در برابر تعارضات و مشکلات زندگی مشترک از آستانه ی تحمل پائین تری برخوردار هستند.

چند راه برای افزایش میزان سطح تحمل زوجها در برابر تعارضات و مشکلات زندگی مشترک عبارتند از:

الف-عدم قضاوت فوری در مورد علل احتمالی ایجاد کننده ی تعارضات و مشکلات

ب-تقویت حالت خوش بینی 

ج-تقویت احساس همدلی

د-مقابله با محرک های استرس زا

3-تلاش برای مقابله با تاثیرات مخرب وجود مشکلات روانشناختی

مشکلات روانشناختی طیف وسیعی از مشکلات ( از مشکلات اضطرابی گرفته تا مشکلات شخصیتی ) را در برمی گیرند. زمانی که شدت مشکلات روانشناختی در زوجها زیاد باشد احتمال دارد این مشکلات اثرات مخربی را بر روی زندگی مشترک آنان ایجاد نموده و در برخی از مواقع حتی منجر به قطع ارتباطات بین زوجها گردند.

زمانی که یکی از زوجها ، مبتلا به یکی از انواع اختلالات روانشناختی می باشد و یا مشکلات روانشناختی را در سطح وسیعی نشان می دهد تمایل وی برای استفاده از روش های ناکار آمد ( مانند استفاده از انواع روش  اجتنابی ) برای حل تعارضات و مشکلات زندگی مشترک افزایش می یابد. افزایش میزان سطح انتظارات زوجها از همدیگر و افزایش میزان احساس ناامیدی از عوارض مهم تشدید مشکلات روانشناختی در بین زوجها می باشد.

برای مقابله با تاثیرات مخرب تشدید مشکلات روانشناختی بر روی زندگی مشترک زوجها لازم است که در هر یک زوجها میزان شدت مشکلات روانشناختی مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد و در صورت لزوم ،اقدامات لازمه برای برطرف نمودن این مشکلات انجام گردد. زمانی که شدت مشکلات روانشناختی زوجها در سطح پائین می باشد آموزش روش هایی مانند آموزش روش های تغییر سبک زندگی ، آموزش تغییر سبک اسنادی( تغییر دادن نسبت رویدادها به علل مختلف) و آموزش جایگزین نمودن رفتارهای ناکارآمد با رفتارهای کارآمد می توانند راه حلها ی مناسبی برای مقابله با مشکلات روانشناختی زوجها باشند.

4-آشنایی با روش های افزایش دهنده ی میزان انعطاف پذیری ذهنی

یکی از عوامل مهم در بهبود وضعیت زندگی زوجها وجود سطح مناسبی از انعطاف پذیری ذهنی در بین آنان می باشد. بالا بودن میزان انعطاف پذیری ذهنی در بین زوجها میزان سطح سلامت روانشناختی آنان را بالا برده و سبب کاهش میزان تعارضات و مشکلات زوجها در زندگی مشترک شان می شود. همچینن وجود حالت انعطاف پذیری ذهنی یکی از عوامل مهم بازداری کننده در ایجاد خطاهای شناختی ( مانند خطای شناختی تفکر همه یا هیچ یا خطای شناختی تعمیم دادن ) در بین زوجها می باشد.

زمانی که میزان سطح انعطاف پذیری ذهنی زوجها در سطح مناسبی قراردارد آنان اشتباهات خود را به صورت راحت تری می پذیرند و برای مقابله با ویژگیهای شخصیتی و رفتاری نامطلوب شان تلاش بیشتری را به عمل می آورند. همچینن زوجهایی که از میزان انعطاف پذیری ذهنی بیشتری برخوردار هستند در مقایسه با سایر زوجها ، هیجانات منفی ( مانند هیجان خشم و هیجان غمگینی ) کمتر و هیجانات مثبت ( مانند هیجان شادی و هیجان رضایت خاطر) بیشتری را در زندگی شان تجربه می نمایند.

چند روش موثر برای افزایش میزان حالت انعطاف پذیری ذهنی زوجها عبارتند از:

1-شناسایی نقاط قوت خود

2-تلاش برای عدم پنهان نمودن نقاط ضعف خود

3-تلاش برای یافتن علل نشان دادن پاسخهای ناکارآمد به رویدادهای ناراحت کننده ی زندگی.

4-تلاش برای یافتن علل انجام رفتارهای نامناسب.

5-فراگیری و بکار بردن پانزده اصل موثر در کاهش میزان تعارضات و مشکلات

فراگیری و بکار بردن پانزده اصل زیر به زوجها کمک می کند میزان تعارضات و مشکلات خود را به اندازه ی زیادی کاهش دهند. این اصول عبارتند از :

1-اصل احساس تعهد برای تلاش در راه تداوم زندگی مشترک

احساس تعهد زوجها برای تلاش در راه تداوم زندگی مشترک شان ، افزایش میزان فعالیت آنان برای حل تعارضات و مشکلات پیش آمده در زندگی را در پی دارد. همچینن وجود احساس تعهد زوجها برای تلاش در راه تداوم زندگی مشترک شان می تواند سبب کاهش میزان استفاده ی آنان از روش های نامناسبی مانند روش اجتنابی  و یا روش انکار مشکلات گردد.

2-اصل احساس رضایت

درایجاد احساس رضایت زوجها عوامل مختلفی دخالت دارند. یکی از این عوامل افزایش میزان تفاهم زوجها در مورد موضوعات مختلف است. احساس رضایت زوجها با افزایش میزان درک متقابل آنان از نیازهای همدیگرهمراه می باشد.

3- اصل افزایش میزان ارتباطات متقابل

افزایش میزان ارتباطات متقابل زوجها با افزایش میزان رضایت آنان ازهمدیگر و کاهش میزان تنش و ناراحتی آنان در زندگی همراه است.

4-اصل کوشش مشترک برای حل اختلافات و تعارضات

بوجود آمدن اختلافات و تعارضات در بین زوجها موضوعی کاملا عادی است. بهتر است زوجها به جای صرف وقت زیاد برای یافتن علل اختلافات و تعارضات بوجود آمده بین خود تلاش نمایند راه حل های موثری را برای مقابله با این اختلافات و تعارضات پیدا نمایند.

5-اصل عدم استفاده از اعمال خشونت آمیز

زوجها باید تلاش نمایند تعارضات و مشکلات بوجود آمده در زندگی شان را بدون استفاده از اعمال خشونت آمیز حل نمایند.

6-اصل ایجاد حالت نزدیکی و صمیت

ایجاد حالت نزدیکی و صمیت بین زوجها میزان ارتباطات متقابل آنها را افزایش داده و کاهش میزان اختلافات و تعارضات آنان را درپی دارد.

7-اصل تلاش برای افزایش میزان گفتگوها

تلاش زوجها برای افزایش گفتگوها با همدیگر میزان پیوندهای عاطفی آنان را عمیق تر نموده و سبب افزایش میزان سطح تحمل زوجها در مقابل تعارضات و مشکلات زندگی می گردد.

8-اصل بر عهده گرفتن مسئولیت سخنان و رفتارهای نامناسب خود

اصل بر عهده گرفتن مسئولیت سخنان و رفتارهای نامناسب خود، احساس امنیت روانشناختی زوجها را بالا برده و سبب افزایش میزان ارتباطات متقابل آنان می گردد.

9-اصل تلاش برای مقابله با طرحوارهای منفی

طرحواره های منفی در شکل گیری رفتارها و احساسات منفی زوجها نقش مهمی را دارند. طرحواره ها ی منفی از دوره ی کودکی شکل می گیرند و اغلب به صورت نافعال در ذهن باقی می مانند . این طرحواره ها در دوره ی بزرگسالی احتمال دارد در پی روبرو شدن شخص با محرک های استرس زا ( مانند بیکاری و یا اختلافات شدید خانوادگی ) فعال شوند و سبب ایجاد مشکلات روانشناختی گردند.

10-اصل جستجو برای یافتن راه حل های موثر برای حل مشکلات زندگی

در بسیاری از موارد یکی از علل مهم عدم موفقیت زوجها در حل مشکلاتی که در زندگی مشترک شان با آنها روبرو می شوند بکار بردن روش های ناکار آمد برای حل آنها می باشد. توجه زوجها به انواع راه حل های موجود برای حل مشکلات و انتخاب بهترین راه حل از بین راه حلهای موجود می تواند سبب حل بهتر مشکلات آنان گردد.

11-اصل تعهد برای عدم استفاده از روش های ناکارآمد

استفاده ی زوجها از برخی روش های ناکارآمد ( مانند روش استفاده از روش تلافی نمودن و یا کاهش میزان ارتباطات متقابل) برای مقابله با تعارضات و مشکلات پیش آمده نه تنها سودی برای آنان ندارد بلکه به افزایش میزان تنش ها و ناراحتیهای آنان نیز کمک می کند.

12-  اصل کوشش بیشتر برای افزایش میزان دریافت حمایتها از یکدیگر

تلاش زوجها برای افزایش میزان دریافت انواع حمایتها از یکدیگر میزان حالت اتحاد آنان را افزایش داده و سبب بهبود ارتباطات متقابل آنان می گردد.

13-اصل تلاش برای افزایش میزان تبادلات رفتاری

تلاش زوجها برای افزایش میزان تبادلات رفتاری با یکدیگرسبب می شود که آنان به شیوه ی بهتری بتوانند پیامهای عاطفی و رفتاری خود را با یکدیگر مبادله نمایند و از شکل گیری درگیری ها و یا بحران ها در زندگی مشترک شان جلوگیری کنند.

14-اصل ابراز مناسب هیجانات مثبت و منفی

توانایی زوجها در ابراز مناسب هیجانات مثبت ومنفی که تجربه می نمایند عاملی مهم در پیشگیری از شکل گیری و گسترش تعارضات و مشکلات در زندگی مشترک می باشد. زوجهایی که برای ابراز هیجانات مثبت و یا منفی خود از روش های مناسب ( مانند روش ابرازقاطعیت ) استفاده می کنند در مقایسه با سایر زوجها در حل تعارضات و مشکلات پیش آمده در زندگی مشترک شان موفق تر هستند.

15-اصل داشتن انتظارات مناسب از همدیگر

زمانی که زوجها انتظارات مناسبی از همدیگر در زمینه های مختلف دارند میزان آرامش بیشتری را در زندگی خود احساس می نمایند.

منابع

Oleary. G .(2014).The couple psychotherapy . .Newyork: John wiley & sons publication

Ponzetti.J.(2003).International encyclopedia of marriage and family .New york: Thomson press.

Zeitner.d & Richard.M.(2012) .Self within marriage. New york ; Guilford press.

 

.

 

نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی )

استفاده از مطالب این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده و اشاره به آدرس سایت بلامانع است

 

 

آدرس دفتر روانشناسی دکتر حسین لطفی نیا (متخصص وانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور خدید، بالاترتقاطع از خیابان طالقانی،برج سینا، طبقه ی هفتم

تلفن:04135559866 و09144015140

 

بازدیدها: 392