روش های موثر برای حل تعارضات و مشکلات زوجها ( بخش سوم)

روش های موثر برای حل تعارضات و مشکلات زوجها ( بخش سوم)

مشکلات و تعارضات زوجها به عنوان یکی از عوامل مهمی است که میزان استحکام و یکپارچگی زندگی مشتر ک آنان را کاهش داده و می تواند عوارض مختلفی از جمله جدایی زوجها ،  از بین رفتن امنیت روان شناختی فرزندان و خشونت های خانوادگی را در پی داشته باشد. زوجها می توانند با بکار بردن روش های ساده ای میزان موفقیت خود را در از بین بردن و یا کاهش مشکلات و تعارضاتی را که در زندگی با یکدیگر تجربه می نمایند را افزایش دهند . در سومین بخش از سلسله مقالاتی که در زمینه ی روش های حل مشکلات و تعارضات زوجها تالیف می نمایم  به چهار روش زیر اشاره می کنم:

1- فراگیری روش های افزایش دهنده ی میزان گفتگوها با همدیگر

ارتباط معکوسی بین میزان گفتگوهای روزانه زوجها و میزان شدت تعارضات و مشکلات بوجود آمده در زندگی مشترک آنان وجود دارد. وجود ارتباط معکوس بین میزان گفتگوهای روزانه زوجها و میزان شدت تعارضات و مشکلات بوجود آمده در زندگی مشترک زوجها به این معنا است که هرچه میزان گفتگوهای زوجها با یکدیگر کاهش می یابدمیزان شدت تعارضات و مشکلات آنان با یکدیگر  بیشتر می گردد و برعکس هرچه میزان گفتگوهای زوجها با یکدیگر افزایش می یابد میزان تعارضات و مشکلات آنان نیزکاهش می یابد.

انجام گفتگوهای منظم و روزانه ی به زوجها این امکان را می دهد که به شیوه ای بهتری بتوانند تعارضات و مشکلات بوجود آمده در زندگی مشترک شان را تجزیه و تحلیل نموده و برای حل آنها از راه حل های مناسب تری استفاده نمایند. همچینن انجام گفتگوهای منظم و روزانه زوجها ابزار مهمی برای جلوگیری از شکل گیری خطاهای شناختی در بین زوجها می باشد. خطاهای شناختی در اثر فعالیت افکار منفی خودکار ایجاد می شوند و این خطاها در ایجاد و یا تشدید هیجانات منفی ( مانند هیجان اضطراب و یا هیجان غمگینی ) نقش مهمی را دارند.

برخی از زوجها برای مقابله با  تعارضات و مشکلات بوجود آمده در زندگی مشترک شان از فرایند گفتگو با یکدیگر کمتر استفاده می نمایند و به جای آن از روش های نادرستی مانند روش قهرنمودن ، انجام رفتارهای خشونت آمیز و روش تلافی نمودن استفاده می کنند. استفاده ی زوجها از روش های فوق نه تنها میزان تعارضات و مشکلات آنان را کاهش نمی دهد بلکه بر میزان تنش ها و ناراحتیهای آنان می افزاید. چینن زوجهایی در خطر بیشتری برای جدایی از یکدیگر قرار دارند و سطح ارتباطات متقابل آنان با یکدیگر به حداقل کاهش می یابد.

فراگیری روش های افزایش دهنده ی میزان گفتگوها به زوجها کمک می کند تا ارتباطات متقابل شان را گسترش داده و میزان پیوند و استحکام زندگی مشترک شان را بالاتر ببرند.

برخی از روش های افزایش دهنده ی میزان گفتگوهای زوجها عبارتند از :

-تلاش برای نشان دادن صداقت و اجتناب از دروغگویی : زمانی که زوجها در گفتار و اعمال خود صداقت کافی را نشان می دهند و از دروغگویی اجتناب می نمایند میزان گفتگوهای آنان با یکدیگر به صورت معناداری افزایش می یابد.

-احساس آزادی در بیان نظریات: زمانی که زوجها احساس می نمایند که در بیان نظریات خود از آزادی مناسبی برخوردارهستند و بدون ترس و هراس از احتمال برهم خوردن روابط شان می توانند نظریات خود را به همدیگر ابراز نمایند میزان احساس امنیت روانشناختی آنان افزایش یافته و جریان گفتگوهای آنان بیشتر می شود.

-تقویت انعطاف پذیری ذهنی: با افزایش میزان انعطاف پذیری ذهنی ، آمادگی زوجها برای شنیدن انتقادات از یکدیگرافزایش یافته و فرایند گفتگوهای آنان تسهیل می گردد.

-تلاش برای وارد نشدن به بحثهای بی حاصل : بحث های بی حاصل بین زوجها می تواند در مورد موضوعات مختلفی اتفاق بیفتد. این بحث های بی حاصل در جریان گفتگوهای زوجها به مانند نوعی آفت عمل می کند و به کمیت و کیفیت گفتگوهای زوجها آسیب می زند.

-احساس پذیرش:  زمانی که زوجها همدیگر را می پذیرند و تلاش می کنند احساس پذیرش را در موقعیتهای مختلف نشان نمایند ارتباطات متقابل آنان با یکدیگر افزایش چشمگیری یافته و میزان زمان گفتگوهای آنان نیز بیشتر می شود.

-جستجو برای یافتن راه حلهای مناسب برای مشکلات : زمانی که زوجها قادر به یافتن راه حلهای مناسب برای مشکلاتی که با آنها روبرو می شوند نیستند میزان تعارضات و درگیریهای آنان با یکدیگر افزایش معناداری می یابد . با افزایش میزان تعارضات و درگیریهای زوجها میزان ارتباطات متقابل آنان کاهش یافته ودر نتیجه جریان گفتگوهای آنان نیز کاهش می یابد.

         

2-آشنایی با عوامل کاهش دهنده ی میزان ارتباطات متقابل

میزان تلاش زوجها برای افزایش ارتباطات متقابل یکی از عوامل اساسی در تداوم زندگی مشترک آنان می باشد .افزایش میزان ارتباطات متقابل زوجها با زیاد شدن میزان هیجانات مثبت مانند هیجان شادی ، محبت و رضایت خاطردر آنان همراه است. برقراری و تداوم ارتباطات متقابل بین زوجها نیازمند خواست و اراده ی آنان برای کسب مهارتهای مختلف ارتباطی ( مانند مهارت خوب گوش دادن) است. همچینن واکنش مناسب زوجها به تغییرات ایجاد شده در حالت های غیرکلامی (مانند حالت چهره و یا آهنگ کلام ) همدیگر در بهبود ارتباطات متقابل آنان نقش مهمی را برعهده دارد.

عوامل مختلفی در کاهش میزان ارتباطات متقابل زوجها نقش دارد و عدم توانایی زوجها در کنترل این عوامل می تواند احتمال کاهش و حتی قطع روابط  آنان را به همراه داشته باشد.

برخی از عواملی که در کاهش میزان ارتباطات متقابل زوجها نقش دارند عبارتند از:

الف –عدم کنترل حالت خشم

خشم هیجانی منفی است و در صورتی که زوجها نتوانند آن را به شیوه ی مناسبی کنترل کنند نتایج ناخوشایندی را تجربه خواهند نمود. یکی از مهمترین عوارض عدم کنترل حالت خشم احتمال بوجود آمدن مشکلات زیاد در تداوم ارتباطات متقابل زوجها با یکدیگر می باشد.

ب-رشد حالت انتقادات مکرر از نحوه ی رفتارها و سخنان همدیگر

انتقادات مکرر زوجها از رفتارها و سخنان همدیگر با افزایش میزان تجربه ی هیجانات منفی ( مانند هیجان خشم و یا غمگینی ) در آنان همراه است . همچینن حالت انتقادات مکرر زوجها از رفتارها و سخنان همدیگر به ارتباطات متقابل آنان با یکدیگر آسیب وارد می کند.

ج -استفاده ی زیاد از مکانیسم های دفاعی نارس(Immature )

از نظرروان تحلیل گران مکانیسم های دفاعی وسایلی هستند که ما از آنها به صورت ناخودآگاه برای مقابله با حالت های اضطراب مان استفاده می کنیم . بطور کلی مکانیسم دفاعی به دو نوع مکانیسم های دفاعی نارس و مکانیسم های دفاعی رشد یافته طبقه بندی می شوند. استفاده زیاد از مکانیسم های دفاعی نارس شخص را از واقعیت ها دور می کند. زوجهایی که از مکانیسم های دفاعی نارس استفاده ی زیادی می کنند در مقایسه با سایر زوجها میزان اختلافات و تعارضات بیشتری را در زندگی مشترک شان تجربه می کنند.

 3-آشنایی با برخی از اعتقادات نادرست در مورد خصوصیات زوجهای موفق

برخی از زوجها اعتقادات نادرستی در مورد خصوصیات زوجهایی که زندگی مشترک خود موفق هستند دارند. زمانی که میزان این اعتقادات نادرست زوجها افزایش می یابد میزان تعارضات و مشکلات آنان نیز با یکدیگر بیشتر می شود. از عوارض مهم پذیرش اعتقادات نادرست در مورد خصوصیات زوجهای موفق احتمال افزایش میزان تنش و ناراحتی در محیط زندگی زوجها و افزایش میزان ظاهر شدن هیجان های منفی ( مانند هیجان خشم و هیجان غمگینی) در بین آنان می باشد.

اگرچه تاکنون پاسخ درستی به این سوال که به چه صورت در بین زوجها اعتقادات نادرست در مورد ویژگیهای زوجهای موفق در رشد می کند ارایه نشده است اما بنظر می رسد در شکل گیری این اعتقادات ، تجربیات اولیه ی زوجها در زندگی و شیوه های فرزند پروری که والدین زوجها ازآن استفاده می نمایند اهمیت زیادی داشته باشند. همچینن در این رابطه نقش نوع عوامل فرهنگی و اجتماعی حاکم بر محیطی که زوجها در آن رشد نموده اند نیز موثر می باشد.

آشنایی زوجها با انواع اعتقادات نادرستی که در مورد ویژگیهای زوجهای موفق وجود دارد به آنان کمک می کند تا به صورت بهتری بتوانند برنامه هایی را برای تغییر این اعتقادات تدارک ببیند.

برخی از اعتقادات نادرستی که در مورد ویژگیهای زوجهای موفق در بین زوجها وجود دارد عبارتند از :

-این زوجها در تمام مواقع در کنارهم هستند و از کنار هم بودن لذت می برند.

-این زوجها در مورد هر موضوع یا اکثر موضوعات با یکدیگر توافق دارند.

-این زوجها آنقدرهمدیگر را می شناسند که زمانی که در چهره ی همدیگر حالت های مختلف را می بینند می توانند افکار یکدیگر را بخوانند و درخواستهای همدیگر را تشخیص دهند.

-این زوجها چون همدیگر را بسیار دوست دارند لذا نیاز زیادی را برای تلاش در جهت برقراری ارتباط صمیمی و نزدیک با اشخاص دیگر احساس نمی نمایند.

 

 4-تلاش برای محدود نمودن استفاده از جملات با بارعاطفی منفی

جملاتی که بارعاطفی منفی دارند جملاتی هستند که محتوای آنها حاوی پیامهای منفی می باشند. افزایش میزان بیان این جملات در افزایش میزان ظاهر شدن هیجانات منفی ( مانند هیجان خشم و یا هیجان غمگینی ) نقش مهی را دارند.

جملاتی که بار عاطفی منفی دارند دارای یک سلسله خصوصیاتی می باشند که آنها را از سایر جملات متمایز می سازند ازجمله آنکه این جملات اغلب با واژه هایی مانند همیشه یا هرگز آغاز می شوند. از دیگر خصوصیات جملاتی که بار عاطفی منفی دارند آن است که بیان این جملات اغلب با ایجاد ناراحتی زیاد در شخص شنونده همراه می باشد. جمله ی شما همیشه به من بی توجه هستید و یا جمله ی شما هرگز به فکر من نیستید از جمله جملات با بارعاطفی منفی می باشند که زوجها آنها را در گفتگوهای خود زیاد بکار می برند .

در مورد علل افزایش بیان جملات با بارعاطفی منفی توسط زوجها فرضیات مختلفی مطرح شده است از جمله مهمترین این فرضیه ها عبارتند از:

-افزایش میزان خطاهای شناختی: افزایش میزان افکار خودکارمنفی در بین زوجها می تواند شکل گیری خطاهای شناختی و به دنبال آن گسترش این خطاها را در پی داشته باشد. افکار خودکارمنفی افکاری ناکارآمد هستند که خود بخود به ذهن می آیند و سبب ایجاد ناراحتی زیاد در شخص می شوند. درمانگرانی که از روش زوج درمانی شناختی – رفتاری استفاده می کنند اعتقاد دارند زمانی که میزان خطاهای شناختی در بین زوجها افزایش می یابد میزان احساس تنش و ناراحتی هر یک از آنان در محیط زندگی شان نیز زیاد می شود و ادامه ی چینن روندی می تواند سبب افزایش بیان جملاتی که بارعاطفی منفی دارند گردد.

-افزایش میزان ظاهر شدن هیجانات منفی در بین زوجها

افزایش میزان ظاهر شدن هیجانات منفی ( مانند هیجان خشم و یا هیجان غمگینی) در بین زوجها می تواند موجب زیاد شدن بیان جملاتی که بارعاطفی منفی دارند گردد .

-وجود برخی از ویژگیهای شخصیتی نامناسب و غیرقابل انعطاف در بین زوجها

وجود برخی از ویژگیهای شخصیتی نامناسب و غیرقابل انعطاف در بین زوجها ( مانند ویژگی شخصیتی سلطه جویی و یا ویژگی شخصیتی خود شیفتگی ) احتمال استفاده ی آنان از جملاتی که بارعاطفی منفی دارند را افزایش می دهد .

 پایان بخش سوم

                                                                                                       

منابع

                                                                                           Bacon.J.(2009). The art of community. New York: Oreilly press                                                                                   

                                                                       Barlow.H.(2014). Handbook of psychological disorder.New York : Guilford   press                             

                                                            Lebow.J.(2005). Handbook of clinical family therapy. New York: John wiley & son publication     

Noller.P.& Karantzas.F.(2012). John wiley handbook of couple  therapy. New York: John wiley & sons                                                                     publication                                                                                                                                                                           

 نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی )

استفاده از مطالب این مقاله به شرط اشاره به نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است

96/5/4

 

آدرس دفتر روانشناسی دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور خدید، بالاترتقاطع از خیابان طالقانی،برج سینا، طبقه ی هفتم

تلفن:04135559866 و09144015140

بازدیدها: 478