روش های موثر برای حل تعارضات و مشکلات زوجها ( بخش اول )

روش های موثر برای حل تعارضات و مشکلات زوجها ( بخش اول )

زمانی که زوجها مشکلات و تعارضات مکرر را در طول زندگی مشترک شان تجربه می نمایند و قادر به ارایه ی راه حل های مناسب برای آنها نمی باشند خطر جدایی آنان از همدیگر به صورت معنا داری بالا می رود . در ایجاد و یا تداوم تعارضات و مشکلات زوجها عوامل مختلفی (مانند عدم احترام گذاشتن به یکدیگر ، عدم توجه به سخنان همدیگر و داشتن انتظارات زیاد از همدیگر ) نقش دارند.

اگرچه برای حل مشکلات و تعارضات زوجها می توان از روش های مختلفی درمانی مانند انواع روان درمانیها استفاده نمود اما در مواقعی که میزان شدت و مشکلات و تعارضات زوجها در حد خفیف و یا متوسط است بکار بردن برخی از روش های ساده می تواند به زوجها کمک نماید تا بتوانند با مشکلات و تعارضات بوجود آمده در زندگی مشترک شان به صورت بهتری مقابله نمایند . در سلسله مقالاتی که در مورد روش های موثر برای حل تعارضات و مشکلات زوجها تالیف خواهم نمود تلاش خواهم نمود که روش های ساده و کارآمد ی را در مورد حل تعارضات و مشکلات زوجها ارایه نمایم. روش هایی که در این مقاله برای حل تعارضات و مشکلات زوجها ارایه خواهم داد شامل :

1- فراگیری و بکار بردن روش هایی برای مقابله با رفتارهای مکرر آزار دهنده

زمانی که زوجها با یکدیگر دچار مشکل می شوند و تعارضات مکرری با یکدیگر پیدا می نمایند احتمال دارد رفتارهای کاملا آزار دهنده به یکدیگر را نشان دهند . بالا رفتن انجام این گونه از رفتارها از سوی زوجها می تواند عوارض مختلفی مانند کاهش میزان تبادلات رفتاری و افزایش خطر جدایی را در پی داشته باشد. استفاده از روش های زیر به زوجها کمک می نماید تا با شیوه های بهتری بتوانند میزان رفتارهایی ک به عنوان رفتارهای آزار دهنده قلمداد می شوند را کاهش دهند. برخی از مهمترین روش های فوق عبارتند از :

الف-روش ابراز قاطعیت (Assertive method )

 ابراز قاطعیت نوعی مهارت اکتسابی است که به انسانها کمک می نماید که به روشی بهتر به رفتارها و سخنان دیگران که موجب ناراحتی آنها شده است پاسخ دهند. در بسیاری از مواقع زوجها از روش ابراز قاطعیت برای بیان ناراحتی و اعتراض خود استفاده نمی نمایند و به جای استفاده از این روش مفید از روش های ناکارآمدی مانند روش ابراز خشم و یا روش اجتناب از بیان ناراحتی خود استفاده می نمایند.

ب-روش حل مساله

لحظه ی ازدواج را می توان نقطه ی آغاز مسیر طولانی برای رسیدن زوجها به نوعی درک متقابل از رفتارهای همدیگر دانست. برای رسیدن به یک زندگی مشترک موفق لازم است زوجها تمام تلاش خود را برای حل مسایل مهمی که هر لحظه از زندگی خود با آنها روبرو می شوند متمرکز  نمایند. بکار بردن روش حل مساله می تواند عامل مهمی در دست یافتن زوجها به یک زندگی همراه با احساس آرامش آرامش باشد. مراحل فرعی اجرای روش حل مساله عبارتند از :

-تعریف دقیق و واضحی از مساله ی موجود

-تعیین اهداف قابل دسترس برای حل مساله ی موجود

-به ذهن اوردن انواع راه حل های احتمالی برای حل مساله ی موجود

-انتخاب راه حل مناسب از بین راه حل های احتمالی

-اجرای راه حل انتخاب شده

-بررسی میزان کارامد بودن راه حل اجرا شده

ج-روش بازسازی شناختی

هدف از اجرای روش بازسازی شناختی ، شناسایی افکار ناکارآمد منفی و فراگیری روش های مقابله با این افکار می باشد. درمانگران شناختی -رفتاری ریشه ی بسیاری از رفتارهای آزار دهنده ی زوجها را در گسترش افکار ناکارآمد منفی در بین آنان می دانند . به نظر این درمانگران گسترش این افکار در بین زوجها می تواند منجر به ایجاد یک سلسله خطاهای شناختی ( مانند خطای شناختی تعمیم دادن ، برچسب ردن و تفکر سیاه و سفید ) در بین آنان گردد و افزایش میزان خطاهای شناختی با افزایش احتمال انجام رفتارهای آزاردهنده ی در بین زوجها ارتباط دارد.

2-فراگیری روش هایی برای افزایش میزان صمیت

تلاش زوجها برای افزایش میزان صمیت با یکدیگر به عنوان یکی از عوامل موثر در کاهش میزان تعارضات و مشکلات آنان مطرح می باشد. افزایش میزان صمیت بین زوجها با افزایش میزان ارتباطات متقابل و افزایش میزان آستانه ی تحمل آنان در برابر سخنان و رفتارهای آزار دهنده ی همدیگر همراه است . همچینن بین میزان صمیت زوجها با میزان تعارضاتی که آنان در زندگی مشترک شان تجربه می نمایند ارتباط معکوسی وجود دارد. به عبارت دیگر هر چه میزان صمیت زوجها با یکدیگر بیشتر باشد   میزان تعارضات آنان با یکدیگر هم کمتر می گردد و بر عکس هر چه میزان صمیت زوجها با یکدیگر کمتر باشد به همان اندازه میزان تعارضات آنان با یکدیگر بیشتر می گزدد.

استفاده ی زوجها از روش های زیر به افزایش میزان صمیت آنان کمک می کند:

الف : بکار بردن روش تقویت احساس همدلی

کارل راجرز ، روانشناس معروف مکتب روانشناسی انسانگرایی اعتقاد دارد احساس همدلی عبارت است از میزان توانایی هر شخص برای قرار دادن خود در جای شخص دیگر و دیدن دنیا از طریق چشمان وی می باشد. با تقویت شدن احساس همدلی میزان ظاهر شدن هیجانات مثبت در زوجها افزایش می یابد. همچینن با افزایش میزان احساس همدلی میزان ارتباط متقابل زوجها با یکدیگر نیز به صورت معناداری بالا می رود.

ب: تلاش برای عدم انکار نقاط ضعف خود

تلاش زوجها برای انکار نقاط ضعف خود یکی از علل احتمالی کاهش میزان صمیت در بین زوجها می باشد. اگر انکار نقاط ضعف خود از سوی زوجها به عنوان عاملی تکراری و روزانه باشد این عمل را می توان به عنوان نوعی مکانیسم دفاعی رشد نیافته در نظر گرفت که برخی از زوجها از آن به صورت پی در پی برای کاهش میزان اضطراب و نگرانی شان بهره می گیرند. استفاده از روش های زیر به زوجها کمک می کند تابتوانند میزان صمیت خود را با یکدیگر افزایش دهند:

-تلاش برای بالا بردن میزان سطح تحمل خود در برابر سخنان انتقاد آمیز و رفتارهای آزارد هنده ی یکدیگر

-افزایش میزان گفتگوهای روزانه با یکدیگر

-تمرکز بر نقاط قوت همدیگر

-عدم اصرار برای ایجاد تغییر اساسی در ویژگیهای شخصیتی همدیگر

-تشویق همدیگر برای ایجاد تغییر در برخی از ویژگیهای شخصیتی و رفتاری نامناسب خود

3-فراگیری روش های نزدیک نمودن سطح انتظارات از همدیگر با سطح واقعیتهای موجود

یکی از عوامل مهم در بهبود میزان ارتباطات متقابل زوجها  تلاش آنان برای نزدیک تر نمودن سطح انتظارات از همدیگر با سطح واقعیتهای موجود می باشد. فاصله ی زیاد بین این دو سطح موجب می شود میزان رضایت زوجها از یکدیگر به میزان قابل توجهی کاهش یابد. همچینن در اثر فاصله ی زیاد سطح انتظارات زوجها از همدیگر با سطح واقعیتهای موجود میزان ظاهر شدن هیجانات منفی ( مانند هیجان خشم و یا هیجان غمگینی ) در بین زوجها افزایش می یابد . زوجهایی که میزان سطح انتظارات آنان از همدیگر با سطح واقعیتهای موجود زیاد می باشد در مقایسه با سایر زوجها از میزان احساس رضایت کمتری در زندگی شان برخوردار هستند و میزان تعارضات آنان در زندگی مشترک شان در مقایسه با سایر زوجها بالا ترمی باشد. عوامل مختلفی در ایجاد فاصله بین میزان سطح انتظارات زوجها با سطح واقعیتها نقش دارند. تلاش زوجها برای شناسایی و مقابله با این عوامل می تواند در تداوم زندگی مشترک آنان نقش مهمی را داشته باشد.

برخی از عوامل مهمی که در ایجاد فاصله بین سطح انتظارات زوجها از همدیگر و سطح واقعیتهای موجود نقش دارند عبارتند از :

الف :منابع یادگیری های قبلی زوجها در زمینه ی میزان سطح ایده ال انتظارات از همسر

منابع یادگیریهای قبلی زوجها در زمینه ی میزان سطح ایده ال انتظارات از همسر می تواند شامل والدین ، دوستان و یا همکاران باشد. زمانی که منابع یادگیری زوجها در این زمینه متنوع می باشد امکان دارد اطلاعات ارایه شده از منابع فوق در تعارض آشکار با یکدیگر قرار گیرند و در نتیجه زوجها در این زمینه مشکلات زیادی را تجربه نمایند.

2- ویژگیهای شخصیتی زوجها

واژه ی شخصیت به مجموع ویژگیهای نسبتا دایمی شخص اشاره می نماید. این ویژگیها خود را در غالب رفتارهای خاص نشان می دهند و در اکثر مواقع دیگران شخص را با تکیه به این ویژگیها می شناسند. توجه به ویژگیهای شخصیتی بیشتر از این جهت اهمیت دارد که ویژگیهای شخصیتی در اکثر مواقع یکی از عوامل اساسی تعیین کننده ی رفتارهای شخص در موقعیتهای مختلف می باشد . زمانی که برخی از ویژگیهای شخصیتی زوجها در حد بهنجار و یا مطلوب نباشند مانند زمانی که میزان احساس همدلی پائین و یا میزان حالت خودشیفتگی آنها بالا می باشد احتمال آنکه میزان سطح انتظارات زوجها از همدیگر با سطح واقعیتها فاصله ی زیادی پیدا نماید بیشتر می گردد.

چند روش مهم که زوجها با استفاده از آنها می توانند سطح انتظارات خود را از همدیگر به سطح واقعیتها نزدیک تر نمایند عبارتند از :

الف -تلاش برای افزایش میزان سطح احساس همدلی

ب-افزایش میزان تصمیم گیریهای مشترک در مورد مسایل مختلف زندگی

ج-کاهش توجه به موارد ایده ال و یا غیر واقعی

د-تلاش برای افزایش میزان توجه به واقعیتهای موجود

پایان بخش اول

منابع                                                             

Dattilio.F.(2007)_. Contemporary family therapy. New York: John Wiley press.

Kern.D(1989).Couple therapy. New York K Educational media press.

Zeitner.D. & Richard.M.(2012).Self within marriage. New York : Guilford press.

نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی )

استفاده از مطالب این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است

 

 

آدرس دفتر روانشناسی دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور خدید، بالاترتقاطع از خیابان طالقانی،برج سینا، طبقه ی هفتم

تلفن:04135559866 و09144015140

بازدیدها: 432