راههای افزایش میزان شاد بودن

شاد بودن با فواید بسیاری همراه است . از چمله فواید شاد بودن می توان به احتمال افزایش میزان عمر ، افزایش میزان درآمد ، کاهش خطر ابتلا به بیماریها ، افزایش میزان کارآیی در انجام وظایف شغلی و افزایش میزان خلاقیت اشاره نمود. اشخاصی که در زمانها و موقعیتهای بیشتری از زندگی خود شاد هستند موفقیت بیشتری در حوزه های گوناگون  زندگی شان را تجربه می نمایند

سیلگمن (Seligman ) و دینر (Diener ) که به ترتیب در مورد روانشناسی مثبت گرا (Positive psychology) و تاثیر شاد بودن در زندگی بر روی کسب موفقیتها در زندگی پژوهش های زیادی را انجام دادند در پژوهشی تلاش نمودند به این سوال پاسخ دهند که ویژگیهای مشترک مردم شاد چه می باشد. نتایج پژوهش آنان نشان داد که عمده ترین ویژگی مشترک اشخاص شاد شامل داشتن پیوندهای مناسب با اجتماع ، داشتن دوسنانی که می توانند به آنها اعتماد کنند و وجود یک اردواج موفق می باشد از سوی دیگرنتایج بسیاری از پژوهشها نشان می دهد اشخاص شاد از سلامت چسمانی و روانشناختی بیشتری برخوردار هستند، ارتباطات متقابل محکمتر با دیگران دارند و از سبک های تفکر سالمتری نیز برخوردار می باشند.

پژوهشهای لبومواسکای (Lyubomsky) نشان داد اشخاصی که میزان شادی زیادی دارند عادات رفتاری مشابهی دارند و در موقعیتهای مختلف این عادات رفتاری را نشان می دهند . از جمله ی این عادات رفتاری توجه زیاد به لحظه ی حاضر ، پذیرش رخ دادن رویدادهای ناراحت کننده به عنوان نوعی رویداد معمول و توانایی برای متوقف نمودن سوالات مختلف از خود در مورد عوامل  احتمالی ایجاد کننده ی رویداد ناخوشایند است.  همچینن نتایج پژوهش های لبومواسکای تفاوتهایی بین سبک تفکر اشخاصی که در موقعیت های مختلف حالت شادی را نشان می دهند در مقایسه با اشخاصی که تنها برخی از مواقع شاد هستند نشان داد . بر اساس نتایج این پژوهش ها اشخاصی که در اغلب مواقع شاد هستند و در موقعیتهای مختلف این حالت هیجانی خود را نشان می دهند میزان خود- تعمقی (Self- reflection ) یا اندیشناکی کمتری دارند و کمتر تلاش می کنند نتایج عملکردهای خود را با نتایج عملکردهای دیگران مقایسه کنند.

نتایج برخی از پژوهش ها نشان می دهد اشخاصی که در زندگی خود شادتر هستند در مقایسه با سایر اشخاص که حالت شادی کمتری را نشان می دهند از عمر بیشتری برخوردار می باشند . برخی از پژوهش ها در این زمینه علت عمر بیشتر اشخاص شاد را به وجود سلامت جسمانی و روانشناختی بیشتر آنان نسبت می دهند. بر اساس نتایج یک پژوهش طولی (Longitude Research ) که اجرای آن بیشتر سه دهه طول کشیده است و توسط دینر و همکاران انجام گرفته است اشخاصی که در بیان خاطرات خود گزارشات بیشتری از حالت شاد بودن در طول عمر خود ارایه می دهند در مقایسه با اشخاصی که در بیان خاطرات خود موارد معدودی از شاد بودن را گزارش می دهند  از طول عمر بیشتری برخوردار هستند.  دینر و همکاران از  پژوهش فوق نتیجه گرفتند که شاد بودن در سلامتی جسمانی موثر می باشد و اشخاصی که در موقعیتها و زمانهای مختلف شاد هستند می توانند عمر طولانی تری نسبت به سایر اشخاص داشته باشند. به نظر دینر و همکاران  شاد بودن می تواند انرژی و اشتیاق شخص را در طول زندگی افزایش دهد و مانع مهمی برای به خطر افتادن سلامت جسمانی و ظاهر شدن علایم بیماریها باشد.

نتایج پژوهش های مختلف ( مانند پژوهش دینر و سیلگمن ) نشان می دهد که گروهی از مردم که میزان شادی زیادتری از سایر اشخاص دارند خصوصیت مشترک زیر را دارند:

1-عادت برای تلاش به حفظ سلامتی (Well being ) در موقعیتها و زمانهای مختلف

2-داشتن حالت سلامت جسمانی

3-تلاش زیاد برای برقراری ارتباطات متقابل

4-داشتن سبک تفکر مثبت

یکی از خصوصیات اصلی اشخاص شاد تلاش بیشتر آنان برای برقراری ارتباطات متقابل با سایر اشخاص می باشد.  بنظر می رسد برقراری ارتباطات متقابل می تواند احساس امنیت روانشناختی ایجاد نماید و تا حد زیادی نیاز تعلق داشتن (Need to belong ) را در اشخاص برطرف نماید. به نظر جان بالبی یکی از عوامل تعیین کننده در در ارتباط با نحوه و میزان برقراری ارتباطات متقابل در نوجوانی و بزرگسالی چگونگی شکل گیری حالت دلبستگی (َAttachment ) در دوران کودکی می باشد . به نظر جان بالبی فقدان حالت دلبستگی و یا شکل گیری حالت دلبستگی ناایمن علاوه بر آنکه می تواند موجب کاهش توانایی شخص در برقراری ارتباطات متقابل در دوران نوجوانی و یا بزرگسالی گردد در کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن و در نتیجه افزایش خطر ابتلا به انواع بیماریها موثر است.

نوع سبک تفکر نیز می تواند در میزان شاد بودن نقش داشته باشد. برای نمونه وجود سبک تفکری که تاکید بر وجود حالت کمال گرایی (Perfectionism ) دارد در کاهش میزان شادی نقش دارد. زمانی که در سبک تفکر شخصی حالت کمال گرایی غلبه پیدا می کند روحیه ی رقابت شدید در وی رشد نموده و آرامش روانشناختی وی به هم می خورد. در نظر شخصی که سبک تفکر کمال گرایی وی در سطح بالایی قرار دارد کسب رتبه ی دوم به معنای اول نبودن است و نه به معنای تلاش نمودن و در نهایت کسب رتبه ی دوم . بطور کلی هر شخصی می خواهد موفقیت کسب نمایند اما اشخاصی که حالت کمال گرایی زیادی دارند می خواهند در تمام موقعیتها عالی باشند. زمانی که شکاف بین آرزوها یا خواسته های شخص و شانس موفقیت وی کوچکتر باشد احتمال شادتر بودن وی در زندگی نیز بیشتر می شود. نوع دیگر از سبک تفکر که می تواند با کاهش حالت شادی همراه باشد سبک تفکری است که در آن افکار مایوس کننده غالب شده اند . در این نوع سبک تفکر اکثر افکار به صورت تفکر همه یا هیچ هستند. ویژگی مهم تفکر همه یا هیچ آن است که شخص هر موضوعی که برای وی اتفاق افتاده است را در دو طبقه ی مثبت یا منفی قرار می دهد .برای مثال زمانی که یک دانشجو این فکر را دارد که در امتحان آخر ترم باید بهترین نمره را بیاورد و درغیر این صورت درس خواندن برای او ارزشی نخواهد داشت این تفکر وی در قلمرو تفکرات همه یا هیج قرار می گیرد.  زمانی که در شخصی افکاری که در طبقه ی افکار همه- هیچ قرار دارند بر سایر افکار غلبه داشته باشند در آن صورت احتمال دارد  میزان احساس شادی وی  کاهش قابل توجهی یابد.

با استفاده از راههای زیر می توان میزان شاد بودن خود را افزایش داد:

1-تلاش برای کاهش فاصله بین سطح انتظارات و سطح واقعیات

توانایی شناخت خود (Self ) معمولا در حدود اواسط سال دوم زندگی رخ می دهد. در اثر رشد حالت خود (Self) کودک می تواند در مورد علل رویدادها قضاوت نماید و بسیاری از مشکلات روزمره خود را حل کند. با افزایش سن کودکان حالتی از خود به نام خود ایده ال شکل می گیرد. از جمله ویژگیهای خودایده ال آن است که مواردی تصوری و یا غیر واقعی در آن جا گرفته اند . در بسیاری از مواقع امکان دارد ما متوجه نباشیم که در راه رسیدن به اهداف خودمان تنها بر اساس خواسته های خود ایده ال مان عمل می کنیم. استفاده ی زیاد از خواسته های خود ایده ال می تواند احتمال تجربه ی حالت شکست را افزایش داده و میزان شادی ما را کاهش دهد. نتایج برخی از پژوهش ها نشان می دهد اشخاصی که موفق می شوند فاصله ی بین خود ایده ال و خود واقعی را به صورت مناسبی کم نمایند حالتهای شادی بیشتری نسبت به سایرین دارند.

2- توجه بیشتر به تفاوتهای فردی

تفاوتهای فردی حالتی است که بسیاری از مردم به نقش آن در تعیین میزان کارآمدی و موفقیتهایی که در زندگی شان تجربه می نمایند ندارند. تفاوتهای فردی می تواند در زمینه های مختلف شناختی ، هیجانی و رفتاری باشد. زمانی که شخصی به موضوع تفاوتهای فردی توجه نداشته باشد امکان دارد در موقعیتهای مختلفی احساس شکست و ناکامی نماید و این احساس می تواند عاملی مهم برای کاهش تجربه ی هیجانات مثبت از جمله هیجان شادی در وی باشد .

3-تلاش برای افزایش توجه به لحظه ی حاضر

توانایی ماندن در لحظه ی حاضر و توانایی توجه به موضوعاتی که در لحظه حاضر اتفاق می افتد وسیله ی مناسب برای کاهش دادن تجربه ی هیجانات منفی مانند هیجان غمگینی ، خشم و ناامیدی است. در درمانهای جدید شناختی – رفتاری بر روی توجه به لحظه ی حاضر تاکید زیادی می شود. نتایج بسیار از پژوهشها نشان می دهد اشخاصی که در زندگی خویش به لحظه ی حاضر توجه بیشتری می نمایند در مقایسه با سایر اشخاص شادتر می باشند.

4-تلاش برای افزایش میزان فعالبت ها

افزایش میزان فعالیت ها می تواند عامل مهمی در بدست آوردن پاداشها و تقویت ها از محیط زندگی باشد و کسب پاداشها و یا تقویتها عاملی موثر در افزایش میزان شادی است.

منابع

                                                                          Carr.A.(2004). Positive psychology.Sussex:Brunner-Routledge press

                                                     Deaner.B.(2007). Positive psychology coaching.NewYork: John wiley & sons Inc

                                          Linley.A.& Joseph.S.(2004). Positive psychology in practice . New York : John wiley Inc

 

نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی )

استفاده از مطالب این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است

96/9/4

آدرس دفتر روانشناسی دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور خدید، بالاترتقاطع از خیابان طالقانی،برج سینا، طبقه ی هفتم

تلفن:04135559866 و09144015140

بازدیدها: 606