برون هراسی Agoraphabia

برون هراسی  Agoraphobia

برون هراسی(Agoraphobia ) یکی از ناتوان کننده ترین ترس های غیر عادی است.این نوع ترس غیرعادی سبب کاهش قابل توجه در کارکردهای اجتماعی و شغلی می گردد و ابتلا به آن می تواند با علایم سایر انواع اختلالات روانشناختی مانند اختلال افسردگی و یا اختلال اضطراب اجتماعی همراه باشد.

 ترس نوعی حالت هیجان طبیعی است . ترس را می توان واکنش بدن به تجربه ی حالتی از تهدید دانست که نیازمند انجام پاسخ فوری می باشد . تعریف ترس با تعریف اضطراب بسیار شیبه است و تنها تفاوت مهم این دو حالت هیجانی در این نکته می باشد که محرک ایجاد کننده حالت ترس کاملا مشخص است . اما محرک ایجاد کننده ی حالت محرک اضطراب واضح و روشن نمی باشد. به خاطر مشخص نبودن محرک ایجاد کننده ی اضطراب برخی اوقات اضطراب را  ترس مبهم نیز تعریف می کنند. 

اگرچه تجربه ی ترس حالتی ناخوشایند است اما ترس یکی از ابزارهایی است که سبب ادامه ی بقای انسانها می گردد .برای نمونه زمانی که فرض کنیم شخصی نسبت به عبور از خیابان ها ترس نداشته باشد دائما جان او در حالت خطر قرار می گیرد. درمان ترس های غیر عادی موضوعی که روانشناسان به آن بسیار علاقه دارند. به نظر آنان  زمانی که میزان پاسخ ما در مقابل محرک ایجاد کننده ی ترس شدید و دور از انتظار باشد حالتی بوجود می آید که آن را ترس غیر عادی یا اصطلاحا آن را فوبیا می نامیم. در حالت ترس غیر عادی یا حالت فوبیا پاسخ به محرک ایجاد کننده ی ترس بسیار شدید است و حالتهایی از اجتناب زیاد در برابر روبرو شدن با محرک ایجاد کننده ی ترس وجود دارد . همچینن در حالت فوبیا علایم جسمانی و روانشناختی اضطراب مانند طپش قلب ، افزایش میزان تنفس ، تعریق زیاد و احساس تهوع مشاهده می گردد. همچینن در برخی از مواقع  امکان دارد درجه ی اضطراب به حدی زیاد باشد که شخص مبتلا به فوبیا حالت حمله ی هراس (Panic attack ) را تجربه کند. حالت حمله ی پانیک حالتی است که امکان دارد در هر زمان و در هرمکان رخ بدهد . به عبارت دیگر حالت حمله ی پانیک حالتی غیر قابل انتظار است . علایم این حمله به صورت تجربه ی علایم اضطراب یه صورت شدید مانند تجربه ی طپش شدید قلب ، احساس سرگیجه ، احساس از دست دادن کنترل بدن ، حالت تهوع ، احساس خفگی و وجود تعریق زیاد  است.

برون هراسی (Agoraphobia) اغلب با حمله ی هراس همراه است . وجود حمله ی هراس همراه با گسترده بودن نوع و شدت علایم در اختلال برون هراسی سبب شده است که حالت ترس غیر عادی برون هراسی در مقایسه با سایر فوبی ها با آسیب بیشتری در زمینه های مربوط به کارکردهای مختلف اجتماعی و شغلی همراه باشد .

علایم ترس غیر عادی برون هراسی( Agoraphobia) شامل تجربه ی ترس هایی مانند ترس شدید از دور شدن از خانه ،رفتن به مغازه های شلوغ ، رفتن به ایستگاههای قطار و اتوبوس که شلوغ هستند می باشد. در اغلب مواقع علایم ترس غیرعادی برون هراسی (Agoraphobia) به دنبال تجربه ی یک رویداد دردناک ظاهر می شوند و معمولا قبل از ظاهر شدن علایم حالت برون هراسی (Agoraphobia )علایمی مانند حالت ناامیدی ، اضطراب اجتماعی بالا و تلاش برای اجتناب زیاد از موقعیتهایی که امکان دارد شخص در آن موقعیتها مورد انتقاد قرار گیرد وجود دارد.

علایم اختلال برون هراسی (Agoraphobia) معمولا در اوایل بزرگسالی (سنین 18 الی 25 سالگی) ظاهر می شود و مراجعه برای درمان مانند سایر اختلالات روانشناختی بعد از گدشت چند سال از آغاز علایم صورت می گیرد  . یکی از تفاوتهای مهم اترس غیر عادی برون هراسی (  Agoraphobia) با سایر ترس های غیر عادی  (فوبیا ) در این موضوع است که علایم اکثر ترس های غیرعادی در دوران کودکی ظاهر می شود اما علایم حالت برون هراسی معمولا از اوایل دوره ی بزرگسالی ظاهر می شود. مبتلایان به ترس غیر عادی برون هراسی در دوران کودکی شان امکان حالتهایی مانند تجربه ی سطح بالایی از اضطراب ، ترس زیاد از تاریکی و تجربه ی مکرر حالت وحشت شبانه (Night terror) را تجربه نمایند .  اشخاصی که مبتلا به حالت برون هراسی هستند خصوصیاتی مانند کمرویی ،  احساس ناامیدی و مشکلات فراوان در زمینه تصیمم گیری دارند. همچین خطر وابستگی به مواد در این اشخاص به صورت معنا داری بالاتر از سایر اشخاص می باشد.  علامت اصلی  ابتلا به ترس غیر عادی برون هراسی تجربه ی حمله ی پانیک است . این حمله امکان دارد چند دقیقه ( از 2الی 15دقیق ) طول بکشد و در طول حمله ی پانیک شخص  علایم شدید اضطراب (مانند طپش شدید قلب ، حالت نفس نفس زدن ، احساس از دست دادن سفتی عضلات م تعریق زیاد) ، تحریفات ادراکی ( به صورت حالت مسخ شخصیت و مسخ واقعیت ) ، ترس از دست دادن کنترل و ترس از مردن را تجربه می نماید. 

اختلال برون هراسی( Agoraphobia) اختلالی بسیار ناتوان کننده بود و کارکردهای مختلف اجتماعی و شغلی شخص را بسیار پائین می آورد . همچینن در صورتی که این اختلال درمان نشود امکان دارد به اختلالی مزمن تبدیل شود و حتی تا آخر ادامه یابد. 

علایم ترس غیر عادی برون هراسی زمانی تشدید می شود که شخص مبتلا به این حالت از خانه ی خود و یا مکانی که به نظرش امن می رسد دور می شود. همچینن قرار گرفتن در مکانهای شلوغ و یا مکانهای تنگ می تواند علایم این حالت را افزایش دهد. . یکی از ویژگیهای مهم ترس غیر عادی برو ن هراسی تلاش شخص مبتلا برای محدود نمودن برخی از فعالیتها مانند خرید از فروشگاههای شلوغ ، رفتن به  ایستگاههای اتوبوس و یا راه آهن و یا حتی برخی از مواقع خارج شدن از خانه است . همچینن مبتلایان به این اختلال از تنها ماندن در خانه نیز وحشت دارند. برخی از آشنایان اشخاصی که مبتلا به ترس غیر عادی برون هراسی هستند  احتمال دارند به خاطر آنکه اشخاص مبتلا به اختلال برون هراسی فعالیتهای خود را بسیار محدود می نمایند تصورات نادرستی در مورد آنها داشته باشند و آنها را اشخاصی درون گرا و یا اشخاصی کاملا ناامید و یا افسرده تصور نمایند .

اشخاصی که مبتلا به ترس غیر عادی برون هراسی هستند زمانی که در مقابل محرک هایی که حالت ترس آنها را تحریک می نماید مانند قرار گرفتن در مکانهای شلوغ و مکانهایی که امکان دارد خطری برای آنها داشته باشد (مانند عبور از روی پلها ) قرار می گیرند علایم ترس شدید در آنان ظاهر می شود . در برخی از مواقع به دنبال علایم ترس شدید حالت حمله ی پانیک نیز تجربه می شود . یکی از ویژگیهای اشخاصی که مبتلا به  حالت برون هراسی می باشند آن است که مانند اشخاصی که به سایر اختلالات فوبیا مبتلا می باشند تلاش دارند  از موقعیتها و یا مکانهایی که در آنان ترس ایجاد می نماید اجتناب کنند. همچینن مبتلایان به ترس غیر عادی برون هراسی تمایل زیادی دارند در موقعیتها و مکانهایی که علایم ترس زیادی را تجربه می نمایند همراه با اشخاص آشنا باشند و همراه با آنان در موقعیتها و مکانهایی که ترس زیادی از آنها دارند حضور یابند.

یکی از ویژگیهای مهم اشخاصی که مبتلا به ترس غیرعادی برون هراسی می باشند آن است که برخی از محرک ها مانند سر و صدای زیاد ، ترافیک و نورهای خیره کننده امکان دارد در آنان اضطراب شدید ، حالت مسخ شخصیت و یا حتی حمله ی پانیک ایجاد کند.

یکی از روش های درمانی  کارآمد برای درمان ترس غیر عادی برون هراسی درمان شناختی- رفتاری است. درمان شناختی-رفتاری درمانی نسبتا جدید می باشد و در طول 40 سالی که ابداع آن می گذرد میزان استفاده از آن در درمان بسیاری از اختلالات روانشناختی بخصوص ترس های غیرعادی بسیار گسترده شده است .امروزه از درمان شناختی- رفتاری برای درمان طیف وسیعی از مشکلات روانشناختی مانند اختلالات افسردگی ، اضطرابی و  وسواس استفاده می شود. از درمان شناختی- رفتاری برای درمان ترس غیرعادی برون هراسی نیز استفاده می شود. یکی از تکنیک های درمان شناختی- رفتاری که برای درمان حالت برون هراسی موثراست تکنیک مواجهه ( Exposure) می باشد. تکنیک مواجهه در درمان بسیاری از ترس های غیرعادی و اختلال وسواسی- اجباری نیز کاربرد دارد. منطق استفاده از تکنیک مواجهه بر روی این اصل قرار گرفته است که میزان شدت بسیاری از ترس ها با فرار یا اجتناب از محرک های ایجاد کننده ی آنها افزایش می یابد و انتخاب راه فرار یا اجتناب از محرک های ایجاد کننده ی ترس نه تنها راهی مناسب برای کاهش یا از بین بردن ترسها نمی باشد بلکه استفاده ازاین روش می تواند افزایش شدت ترس ها را در پی داشته باشد .بنابر نظر نظریه پردازان شناختی زمانی که ما راه اجتناب از محرک های ترس آور را به عنوان راهی برای مقابله با ترس های خود انتخاب می نماییم به مغز خود اجازه نمی دهیم  برای بار دیگر محرک ترس آور را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و اشتباهات احتمالی خود را در این زمینه اصلاح نماید.

منابع

Antony.M.& Barlow.D.(2002).Handbook of assessment and treatment planning.Newyork: Guiford press

Doctor. R.& Kahn.A.(2008).The Encyclopedia of phobia fears anxieties. Newyork:Facts on file   

Gervaise .A. (2012).Psychology of fear.Newyork: Nova science publishers.Inc.

نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا( متخصص روانشناس بالینی )

استفاده از مقاله ی فوق به شرط اشاره به نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است

95/10/25

 

آدرس دفتر روانشناسی دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی ):تبریز ،خیابان ،17شهریور جدید ، بالاتر از تقاطع خیابان طالقانی ، برج سینا ، طبقه ی هفتم

تلفن :04135559866و 09144015140

بازدیدها: 797