نشخوار فکری چیست و چه تاثیری در از بین بردن سلامت روان شناختی دارد ؟

 

در چند سال اخیر نقش برخی از عوامل در آسیب رساندن و  یا کاهش دادن سلامت روان شناختی به اثبات رسیده است  و از بین این عوامل بی شک حالت نشخوار فکری یکی از مهمترین این عوامل می باشد. از جمله یکی از اشخاصی که در ارتباط با نقش نشخوار فکری در ابتلا و یا تشدید علایم اختلال افسردگی پژوهش های زیادی انجام داده است روانشناسی به نام نلون هاکسما می باشد.  وی در مورد سبب شناسی ابتلا به اختلال اقسردگی نظریه ای به نام نظریه ی سبک تفکر را ارایه  کرد. بر اساس این نظریه نوع سبک تفکر اشخاص در افزایش و یا کاهش خطر ابتلا به اختلال افسردگی نقش دارد . در نظریه ی سبک تفکر فرض می شود دو نوع سبک تفکر به نامهای سبک تفکر نشخوار فکری و سبک تفکر توجه برگردانی ذهنی وجود دارد. در سبک تفکر نشخوار فکری شخص توجه بیشتری به مواردی مانند علل و معنای رخ دادن رویدادها و معنای سخنان و رفتارهای دیگران می نماید اما درسبک فکری توجه برگردانی شخص قادر است توجه خود را به صورت راحت تری به سوی سایر محرک ها هدایت کند و توجه زیادی به علل و معنای رویدادها ، و معنای سخنان و رفتارهایی که با آنها روبرو می شود نداشته باشد . در نظریه ی سبک تفکر فرض می شود شخصی که سبک تفکر وی از نوع سبک تفکر نشخوار فکری می باشد به معنا و علل اتفاق افتادن رویدادها به صورت عمیق تری فکر می کند و در مورد علل و معنای اتفاق افتادن رویدادها سوالات زیادی را برای خود مطرح می کند اما شخصی که سبک تفکر وی از نوع سبک تفکر توجه برگردانی می باشد می تواند به صورت راحت تری دریچه ی ذهن خود را به موضوعات ناراحت کننده ببندد و توجه خود را به سوی محرکهای خوشایند و یا خنیی معطوف نماید. امروزه در درمان های شناختی- رفتاری جدید که به نام درمانهای موج سوم رفتاری معروف می باشند به نقش حالت نشخوار فکری در ابتلا و یا تشدید برخی از اختلالات روان شناختی بخصوص اختلال افسردگی و احتلال وسواسی- اجباری اهمیت زیادی داداه می شود . بر اساس نظر یکی از این نوع درمانها که به نام درمان فرا شناختی (Metacognitive therapy ) معروف می باشد وجود یک نوع سندرم که به نام سندرم شناختی- توجهی (Cognitive-attentional syndrome) معروف است می تواندبه عنوان یکی از عوامل اساسی در ابتلا به انواع اختلالات هیجانی از حمله اختلالات افسردگی و یا اضطرابی مطرح باشد و این سندرم شامل علایمی مانند وجود نگرانی زیاد و حالت نشخوار فکری ، توجه زیاد به علایم تهدید و وجود سبکهای ناکارآمد کنارآمدن(Coping ) با مشکلات می باشد . در اکثر روش های درمانهای جدید شناختی- رفتاری فرض می شود که حالت نشخوار فکری می تواند به ارتباط شخص با زمان حال حاضر آسیب وارد کند و سبب گردد که توجه شخص به رویدادها و اتفاقات ناراحت کننده ی گذشته بیشترجلب شود و وجود چینن حالتی می تواند یکی از عوامل مهم ظاهر شدن علایم مربوط به  اختلالات اضطرابی و یا افسردگی باشد .

حالت نشخوار فکری شباهتها و تفاوتهایی با یک حالت هیحانی به نام حالت نگرانی دارد . یکی از  شباهت های بین این دو حالت آن است که در هر دو این حالت ها اگرچه تجربه ی آنها به عنوان حالتهای ناخوشایندی از سوی اشخاص تفسیر می شوند ولی اعتقاد اکثر اشخاصی که این حالتها را تجربه می نمایند  آن است که تجربه ی این حالتها می تواند فوایدی مانند ایحاد فرصت برای حل مسایل و یا کاهش خطرات در آینده را نیز در پی داشته باشد. از سوی دیگر یکی از تفاوتهای حالت نشخوار فکری با حالت نگرانی آن است که درحالت نشخوار فکری موضوعاتی که شخص بیشتر با آنها درگیر می شود مربوط  گذشته بوده و این در حالی است که در حالت نگرانی موضوعاتی که شخص با آنها درگیر می شود مربوط به  رویدادهای احتمالی است که در آینده رخ خواهند داد . با توجه به این اختلافی که بین حالت نشخوار فکری و حالت نگرانی وجود دارد می توان گفت که حالت نشخوار فگری بیشتر با تجربه ی حالت افسردگی  و حالت نگرانی بیشتر با ابتلا به اختلالات اضطرابی ارتباط دارد.

 

نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی )

آدرس دفتر روان درمانی و مشاوره دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور جدید، بالاتر از تقاطع خیابان های طالقانی و ارتش ،برج سینا، طبقه ی هفتم

تلفن: 04135559866

1403/4/5

ن

بازدیدها: 53