آموزش تخصصی:اصول مصاحبه ی روانپزشکی( بخش اول )

آموزش تخصصی : اصول مصاحبه ی روان پزشکی (بخش اول )

 

در علوم رفتاری مصاحبه به عنوان یکی از ابزار های مهم سنجش (Assesment ) مطرح است و مصاحبه درمقایسه با سایر ابزارهای سنجش (مانند آزمونها و مشاهده) ازاهمیت بیشتری برخوردار می باشد.

مصاحبه های روانشناختی در دو طبقه ی مصاحبه های ساختار یافته و مصاحبه های غیر ساختار یافته قرار می گیرند . ویژگی مهم مصاحبه های ساختار یافته تاکید بر روی شناسایی علایم و نشانه ها به منظور رسیدن به تشخیص است . از سوی دیگر ویژگی عمده ی مصاحبه های ساختا ر  نیافته تلاش برای شناسایی تعارضات درونی می باشد .

مصاحبه کننده برای انجام مصاحبه ی روانپزشکی لازم است از چهار مرحله ی ایجاد رابطه ی درمانی ، اجرای تکنیک ، بررسی وضعیت روانی و تشخیص عبور نماید.

1-ایجاد رابطه ی درمانی : رابطه ی درمانی نوعی ارتباط متقابل است که بین مصاحبه کننده و مصاحبه شونده برقرار می گردد .هدف از ایجاد رابطه ی درمانی بدست آوردن اطلاعات لازم برای رسیدن به تشخیص می باشد.

2-اجرای تکنیک : اجرای تکنیک ها بعد از شکل گیری رابطه ی درمانی صورت می گیرد. در طول مصاحبه از تکنیک های مختلفی ( مانند تکنیک مطرح نمودن سوالات باز ، تکنیک روبرو نمودن و تکنیک تفسیر نمودن)  استفاده  می شود.

3-بررسی وضعیت روانی : در مرحله ی بررسی وضعیت روانی اطلاعاتی مختلفی در مورد موضوعات مختلف مانند میزان سطح بینش ، میزان سطح قضاوت ، اختلالات  تفکر و اختلالات ادراکی بدست می آید.

4-تشخیص : آخرین مرحله ی مصاحبه مرحله ی رسیدن به تشخیص می باشد. دراین مرحله به کمک  مجموع علایم جمع آوری شده در مرحل سه گانه ی قبلی عمل تشخیص صورت می گیرد.

روش های ایجاد رابطه ی درمانی

برای ایجاد یا بهتر رابطه ی درمانی لازم است که بیمار در وضعیت راحتی قرار بگیرد، درد و رنج وی تشخیص داده شود، با او احساس همدلی گردد، سطح بینش وی مورد ارزیابی شود ، مصاحبه کننده توانایی و مهارت خود را در انجام مصاحبه به بیمار اثبات نماید و مصاحبه کننده نقش هدایت گر را بر عهده بگیرد .

اجرای تکنیک ها: اجرای تکنیک ها در مصاحبه به منظور مطرح شدن بهتر شکایت ها ، شکستن مقاومتها و شناسایی و اداره ی دفاعها صورت می گیرد. برخی از تکنیک هایی که به خاطر بهتر مطرح شدن شکایت ها از آنها استفاده می گردد شامل استفاده از سوالات باز ( مانند چه کمکی از دستم بر می آید؟) ، تکنیک های روشن سازی ، تکنیک اختصاصی نمودن ، تکنیک تعمیم دادن ، تکنیک وارسی علایم ، تکنیک پرسش های هدایت گر ، تکنیک کنکاش و تکنیک خلاصه نمودن است.

3-بررسی وضعیت روانی: اجرای این مرحله از مصاحبه بعد از اجرای مراحل ایجاد رابطه ی درمانی و اجرای تکنیک ها می باشد. در این مرحله علاوه بر سنجش علایم حرکتی و وضعیت ظاهری احتمال وجود اختلال در برخی حالتهای روانشناختی مانند حالت تمرکز ، حافظه، تفکر و ادراک مورد بررسی قرار می گیرد.

4-تشخیص : تشخیص آخرین مرحله ی مصاحبه است . در این مرحله مجموع اطلاعات بدست آمده در مراحل پیشین جمع بندی شده و عمل تشخیص گذاری انجام می گیرد.

ایجاد رابطه ی درمانی

اولین مرحله ی مصاحبه ایجاد رابطه ی درمانی می باشد . برای ایجاد رابطه ی درمانی لازم است بیمار در وضعیت راحتی قرار گیرد و تلاش شود که میزان اضطراب وی کاهش یابد. بیماری که برای مصاحبه و یا شروع درمان مراجعه نموده است معمولا نگران و مضطرب است و با کاهش میزان اضطراب قدمهای اولیه برای ایجاد رابطه ی درمانی با او برداشته می شود. برای کاهش میزان اضطراب مصاحبه شونده می توان سوالاتی (مانند چه شخصی آدرس محل کار من را به شما داد و یا آیا به راحتی توانستید آدرس محل کار من را پیدا نمائید؟ ) را می توان از وی پرسید. بعد از مطرح نمودن سوالاتی از مصاحبه شونده که به منظور کاهش میزان اضطراب وی انجام می گیرد  معرفی نمودن خود از سوی مصاحبه کننده  نیز می تواند عملی برای ایجاد رابطه ی درمانی باشد. این معرفی باید با گفتن عنوان علمی مصاحبه کننده همراه باشد. برای قرار دادن بیمار در وضعیت راحت لازم است به نشانه ها یا علایم مختلف وی توجه نمود. نشانه ها یا علایم می توانند به صورت نشانه های هیجانی ، رفتاری ، کلامی و حرکتی باشد. این نشانه ها معمولا به صورت باهم رخ می دهند و تفکیک آنها مشکل است. پاسخ مناسب مصاحبه کننده به نشانه های هیجانی ، رفتاری ، کلامی و حرکتی می تواند به ایجاد ارتباط درمانی کمک کند. قدم بعدی برای ایجاد رابطه ی درمانی ارزیابی رنج و ناراحتی بیمار و پاسخ به آنها است . این پاسخ با نشان دادن حالت همدلی صورت می گیرد . در جریان مصاحبه ارزیابی رنج و دردی که بیمار احساس می کند  به کمک پرسیدن سوالاتی (مانند چه موضوعی شما را ناراحت نموده است؟ )انجام می گیرد . پاسخ مصاحبه شونده به این سوالات همچینن می تواند شکایت یا شکایات اصلی او را روشن سازد.

مورد دیگری که به ایجاد رابطه ی درمانی کمک می کند ارزیابی سطح بینش بیمار است. سطح بینش بیمار امکان دارد در یکی از سه سطح بینش کامل ،بینش جزیی و فقدان بینش قرار داشته باشد. در حالت بینش کامل بیمار علایم ناراحتی خود را به وجود یک نوع اختلال نسبت می دهد . چینن بیماری در مورد علایم خود به راحتی صحبت می کند .بیماری که بینش نسبی دارد به این موضوع آگاه است که مشکل یا ناراحتی دارد ولی آن را به علل بیرونی نسبت می دهد. در حالت فقدان بینش بیمار وجود هر نوع بیماری را انکار می کند .

چهارمین عنصر لازم برای ایجاد رابطه ی درمانی توانایی مصاحبه کننده برای نشان دادن مهارت حرفه ای خود است. مصاحبه کننده با استفاده از تکنیک های مختلف می تواند تلاش می کند تا مهارت حرفه ای خود را نشان دهد . یکی از این تکنیک ها آگاه نمودن بیمار از این موضوع می باشد که وی تنها شخصی نمی باشد که به آن اختلال مبتلا است. دومین تکنیک برای نشان دادن مهارت حرفه ای آن است که مصاحبه کننده با بیان جملاتی( مانند شما مشکلی دارید که اخیرا راجع به آن اطلاعات زیادی بدست آمده است یا ناراحتی شما در میان افراد میانسال شایعتر است ) بیمار خود را آگاه سازد که اطلاعات زیادی در مورد بیماری وی دارد و سومین تکنیک آن است که مصاحبه کننده با مطرح نمودن سوالاتی( مانند چه چیز سبب شد الان این سوال را بپرسید؟ یا از این موضوع نگرانید که ممکن است نتوانم مشکلات شما را درک کنم ؟) شک و تردیدهای بیماریش را مورد سوال قرار دهد.

نوشته شده توسط : دکتر حسین لطفی نیا( متخصص روانشناسی بالینی )

استفاده از مطالب این مقاله به شرط اشاره به نام نویسنده و ادرس سایت بلامانع است

آدرس دفتر روانشناسی دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی ):تبریز ،خیابان ،17شهریور جدید ، بالاتر از تقاطع خیابان طالقانی ، برج سینا ، طبقه ی هفتم

تلفن :04135559866و 09144015140

واژه های کلیدی: مصاحبه ی روانپزشکی ،مصاحبه ی ساختار یافته ، مصاحبه ی غیر ساختاریافته ، رابطه ی درمانی ، تکنیک های مصاحبه ، وضعیت روانی ، تشخیص.

19 / 5 /95

منابع

E.(2002). The clinical interview using DSM-IV.American psychiatric publishing.Inc.. Othmer

Marnat.G(2009).Handbook of psychological assessment.Wiley press.

بازدیدها: 3693