آزمون شخصیتی چند وجهی مینه سوتا (MMPI)

آزمون شخصیتی چند وجهی مینه سوتا (MMPI)

آزمون شخصیتی چند وجهی مینه سوتا یا به اصطلاح آزمون MMPI یکی از آزمونهای مهم شخصیتی است که مورد استفاده روانشناسان در بسیاری از کشورهای جهان قرار می گیرد. بر اساس برآوردهایی که در زمینه ی میزان استفاده ی روانشناسان از آزمون MMPI انجام گرفته است معلوم شده است که این آزمون از نظر تعداد اجرا در بین آزمونهای شخصیتی رتبه ی اول را به خود اختصاص داده است. متن اولیه ی آزمون شخصیتی MMPI در سال 1940 توسط هته وی (Hathaway)و مکین لی (Mckinley) ارایه شد. این آزمون شامل 504 جمله بود و آزمودنیها باید موافقت و یا مخالفت خود را با متن آن جمله ها را در پاسخنامه ای که به آنان ارایه می شد اعلام می داشتند .همچینن آزمون شخصیتی MMPI شامل 13 مقیاس بود که 3 مقیاس آن مربوط به مقیاس های اعتبار و 10 مقیاس آن مربوط به مقیاس های بالینی بود . در سال 1989 آزمون شخصیتی MMPI مورد تجدید نظر اساسی قرار گرفت و به نام آزمون شخصیت2 MMPI ارایه گردید. اهداف مهم تجدید نظر کنندگان آزمون شخصیتی MMPI به روز نمودن اهداف تشخیصی مربوط به این ازمون و گسترش میزان اعتبار و روایی این آزمون بود. امروزه علیرغم ارایه شدن آزمون شخصیتی MMPI2 از آزمون MMPI اولیه نیز در برخی از کشورها استفاده می شود . سه تفاوت مهم این دو آزمون آن است که در آزمون MMPI2 میزان نمره ی T یا نمره برش برای تشخیص اختلال کلینیکی 65 است اما در آزمون MMPI اولیه این رقم 70 است . همچینن تعداد جملات آزمون MMPI2  یک جمله بیشتر از آزمون MMPI اولیه است . تفاوت سوم بین این دو آزمون آن است که در آزمون شخصیتی MMPI2 یک سلسله مقیاس های تکمیلی پیشنهاد شده است .هدف از پیشنهاد این مقیاس ها شناسایی عمیق تر ویژگیهای شخصیتی آزمودنی می باشد. همچینن وجود مقیاس های تکمیلی سبب شده است که تنها با پاسخگویی به 370 جمله از جملات آزمون MMPI2 بتوان  به نمره گذاری و تفسیر این آزمون اقدام نمود.

آزمون شخصیتی MMPI مانند سایر وسایل ارزیایی(Assessment ) از مزیت ها و محدودیت هایی برخوردار است. از جمله مزیت های آزمون شخصیتی MMPI میزان گسترش زیاد استفاده از این آزمون و مورد استقبال قرار گرفتن آن توسط روانشناسان است. از دیگر مزیت های این آزمون توانایی آن برای تشخیص بسیاری از اختلالات روانپزشکی است. در کنار این مزیت ها آزمون شخصیتی MMPI دارای محدودیت هایی هم می باشد از جمله محدودیت های این آزمون وجود سطح متوسطی از اعتبار و پایایی در مقیاس های کلینیکی ازمون شخصیتی MMPI می باشد. محدودیت دیگر آزمون شخصیتی MMPI طولانی بودن زمان اجرای آن می باشد.

آزمون شخصیتی MMPI برای اشخاص بالای 16 سال قابل اجرا می باشد. همچینن برای اجرای این آزمون لازم است که آزمودنی از حداقل میزان تحصیل برخوردار بوده و تا کلاس نهم درس خوانده باشد. از شرایط دیگر برای اجرای آزمون شخصیتی MMPI محدودیت اجرای آن می باشد به عبارت دیگر این آزمون تنها بر روی اشخاصی که احتمال می رود مشکلات روانشناختی داشته باشند قابل اجرا می باشد  و اجرای آن برای شناسایی ویژگیهای شخصیتی آزمودنیها مناسب نمی باشد .

اجرای آزمون شخصیتی MMPI آسان بوده و به این صورت می باشد که پرسشنامه ی این آزمون که شامل 567 جمله است به آزمودنی ارایه می شود و آزمودنی باید در پاسخنامه ای که به او داده می شود به هر یک از جملات پاسخ بلی یا خیر بدهد . اجرای این آزمون باید در محل مربوط به اجرای آزمون انجام گیرد و از دادن این آزمون به آزمودنی برای پاسخ دادن به آن در خانه  جلوگیری شود . محدودیت زمانی برای پاسخ دادن به جملات آزمون وجود ندارد اما  معمولا آزمودنیها در عرض 90 دقیقه به این آزمون پاسخ می دهند . اجرای کامپیوتری این آزمون 15 الی 30 دقیقه کمتر طول می کشد ( در مجموع 60 الی 75 دقیقه ).نکته ی مهمی که در اجرای آزمون شخصیتی MMPI باید مورد توجه قرار گیرد آن است که این آزمون تنها بر روی آزمودنیهایی که سن آنها بیشتر از 16 سال است قابل اجرا می باشد . در هنگام اجرا ، آزمونگر باید به لزوم صداقت آزمودنی در پاسخ دادن به سوالات آزمون تاکید نماید. زمانی که آزمونگر از آزمون MMPI-2 استفاده می نماید می تواند زمانی که آزمودنی به 370 جمله پاسخ دهد جریان آزمون را قطع نماید و تنها با کمک 370 جمله ای که به آنها پاسخ داده شده است اقدام به نمره گذاری و تفسیر آزمون نماید البته اگر آزمونگر به نمره گذاری و تفسیر مقیاس های تکمیلی علاقه داشته باشد لازم است که آزمودنی را تشویق نماید که اقدام به به پاسخ دادن به تمام جملات آزمون (یعنی 567 جمله ) کند.

بعد از اجرای آمون شخصیتی MMPI فرایند نمره گذاری آن آغاز می شود . برای نمره گذاری این آزمون از نرم (Norm) یا نمرات استانداردی که برای این آزمون تهیه شده است استفاده می شود . تبدیل نمرات خام آزمون شخصیتی MMPI به نمرات استاندارد می تواند به صورت دستی و یا با کمک کامپیوتر باشد. بعد از انجام این فرایند به چند نکته باید توجه داشت . یکی از این نکات زمان صرف شده برای پاسخ دادان به آزمون شخصیتی MMPI است. همانطوریکه در بخش بالا گفته شد اجرای آزمون شخصیتی MMPI-2 حدود 90 دقیقه طول می کشد و اگر اجرای آن به شیوه ی کامپیوتری انجام گیرد حدود 60 الی 75 دقیقه طول می کشد. اگر پاسخ دادن به آزمون شخصیتی MMPI-2 به مدت دو ساعت یا بیشتر باشد احتمال وجود بهره ی هوشی پائین آزمودنی و یا ناتوایی وی برای پاسخ به جملات این ازمون به علت سطح تحصیلات پائین و یا احتمال ابتلا ی ازمودنی به برخی از اختلالات روانشناختی مانند اختلال افسردگی شدید وجود دارد. از سوی دیگر اگر زمان پاسخ دادن آزمودنی به سوالات آزمون کمتر از یکساعت طول کشیده باشد احتمال دادن پاسخ ها به جملات آزمون به صورت تصادفی وجود دارد. بعد از نمره گذاری آزمون شخصیتی MMPI مرحله بعدی ترسیم نیمرخ شخصیتی می باشد. اجرای این مرحله از آزمون می تواند به صورت دستی و یا با استفاده از برنامه ی کامپیوتری انجام گیرد. بعد از ترسیم نیمرخ شخصیتی نمرات بدست آمده مورد تفسیر قرار می گیرد . ملاک اصلی برای تفسیر این آزمون توجه نمرات بالای نمره ی 65 برای آزمون شخصیتی MMPI-2  و توجه به نمرات بالای  70 برای آزمون شخصیتی MMPI در مقیاس های اعتبار و کلینیکی است.

آزمون شخصیتی MMPI  شامل 4 مقیاس اعتباربه نامهای مقیاس سوال(؟) ، مقیاس دروغ گویی (L) ، مقیاس فراوانی(F) و مقیاس اصلاح (K) ) است. همچینن این آزمون شخصیتی شامل 10 مقیاس بالینی به نامهای مقیاس های خود بیمارانگاری(Hs) ،افسردگی (D)، هیستری(Hy) ، انحراف روانی – اجتماعی (Pd)، مردانگی – زنانگی (Mf)، پارانویا(Pa) ، ضعف روانی(Pt) ، اسکیزوفرنی (Sc)، شیدایی خفیف(Ma) و درونگرایی اجتماعی(Si) است.

برای تفسیر آزمون شخصیت MMPI می توان از دو روش استفاده نمود . در روش اول تفسیر به کمک بررسی میزان بالا رفتگی نمرات مقیاسهای اعتبار و کلینیکی از نمره ی برش (65 به بالا برای آزمون شخصیتی MMPI-2 و 70 به بالا برای آزمون شخصیتی MMPI) انجام می شود و در روش دوم تفسیر به کمک بررسی بالا رفتگی نمرات مقیاسهای اعتبار و  کلینینکی از نمره ی برش (65 به بالا برای آزمون شخصیتی MMPI-2 و 70 به بالا برای آزمون شخصیتی MMPI) در دو یا سه مقیاس کلینیکی انجام می گیرد . روش اول به این صورت انجام می گیرد  که وقتی برای نمونه نمره ی شخص در مقیاس شماره یک کلینیکی ( مقیاس خود بیمارانگاری ) بالا می باشد می توان چینن تفسیر نمود که آزمودنی نگرانی زیادی در مورد احتمال ابتلا به بیماریهای مختلف جسمانی را از خود نشان می دهد و خصوصیات روانشناختی مانند شکایات جسمانی زیادی و تا حدی حالت بدبینی را دارد. همچینن زمانی که نمره ی شخص در مقیاس شماره دو ( مقیاس افسردگی D) بالا می باشد می توان چینن تفسیر نمود که آزمودنی مشکلاتی مانند احساس ناامیدی و واماندگی را دارد. بر خلاف تفسیر تک به تک مقیاسهای کلینیکی که بیشتر به آزمونگر اطلاعاتی در مورد ویژگیهای شخصیتی آزمودنی را ارایه می دهد زمانی که تفسیر آزمون به کمک تفسیر دو یا مقیاس کلینیکی که میزان نمره ی استاندارد آنها از نقطه ی برش رد شده است انجام می شود می توان نظریاتی در مورد ابتلای آزمودنی به اختلالات روانشناختی را ارایه نمود . برای نمونه زمانی که نمران مقیاس های کلینیکی 1 و 2 بالا می باشد( بالاتر از 65 یا 70) آزمونگر می تواند  تشخیص اختلال روانشناختی خود بیمارانگاری و یا تشخیص اختلال افسردگی را در ذهن داشته باشدو یا زمانی که نمرات مقیاس های کلینیکی 1 و 3 بالاتر از 65 یا 70  می باشد آزمونگر می تواند تشخیص اختلال تبدیلی را باید در نظر داشته باشد.

منابع

        Butcher.J.(2015). MMPI-2 in forensic assessment. Washington. D.C. Americana psychological association books                                                                                                                                       

   Graham.J.(2006). MMPI-2. Oxford : Oxford university press  

                                                             

Marnat.G.(2012). Handbook of psychological assessment. New York: Guilford press

نوشته شده توسط دکتر حسین لطفی نیا ( متخصص روانشناسی بالینی )

استفاده از مطالب این مقاله به شرط ذکر نام نویسنده و آدرس سایت بلامانع است

96/5/16

 

آدرس دفتر روانشناسی دکتر حسین لطفی نیا (متخصص روانشناسی بالینی) : تبریز، خیابان17 شهریور خدید، بالاترتقاطع از خیابان طالقانی،برج سینا، طبقه ی هفتم

تلفن:04135559866 و09144015140

بازدیدها: 18658