مشکلات بین زوجها یکی از مسایلی است که افزایش میزان شدت آن می تواند با نتایج ناخوشایندی و از آن جمله جدایی زوجها از همدیگر همراه باشد .برای کاهش مشکلات بین زوجها روش های مختلفی از سوی متخصصان پیشنهاد شده است و در طول این مقاله تلاش دارم که به پنج نوع از این روش ها اشاره نمایم. این پنج روش عبارتند از :
1-آشنایی با روش های افزایش دهنده ی میزان صمیمت با یکدیگر
تلاش زوجها برای افزایش دادن میزان صمیمت با یکدیگر به عنوان یکی از عوامل موثر در کاهش میزان تعارضات و مشکلات آنان مطرح می باشد. افزایش میزان صمیمت بین زوجها با افزایش میزان ارتباطات متقابل و افزایش میزان آستانه ی تحمل آنان در برابرسخنان و رفتارهای آزاردهنده ی همدیگر همراه است . همچینن ارتباط معکوسی بین میزان صمیمت زوجها با میزان تعارضاتی که آنان در زندگی مشترک شان تجربه می نمایند وجود دارد. به عبارت دیگرهرچه میزان صمیمت زوجها با یکدیگر بیشتر می گردد به همان اندازه میزان تعارضات آنان با یکدیگر کمتر و برعکس هرچه میزان صمیمت زوجها با یکدیگر کمتر می گردد به همان اندازه میزان تعارضات آنان با یکدیگر بیشتر می شود.
استفاده ی زوجها از روش های زیر به افزایش میزان صمیمت آنان کمک می کند:
الف -روش تقویت احساس همدلی
کارل راجرز ، روانشناس معروف که روش روان درمانی مراجع محوری را ابداع نموده است اعتقاد دارد که احساس همدلی عبارت از میزان توانایی برای قراردادن خود در جای شخص دیگر و دیدن دنیا از طریق چشمان وی می باشد.با تقویت شدن احساس همدلی در زوجها میزان ظاهر شدن هیجانات مثبت در آنان افزایش می یابد . همچینن با افزایش میزان احساس همدلی میزان ارتباطات متقابل زوجها با یکدیگر نیز به صورت معناداری بالا می رود.
ب- تلاش برای عدم انکار نقاط ضعف خود
تلاش زوجها برای انکار نقاط ضعف خود یکی از علل احتمالی کاهش میزان صمیمت در بین زوجها می باشد. اگر انکار نقاط ضعف خود ، از سوی زوجها به عنوان عاملی تکراری و روزانه باشد آن را می توان به عنوان استفاده از نوعی مکانسیم دفاعی رشد نیافته در نظر گرفت که برخی از زوجها از آن به صورت پی در پی و به صورت ناهشیارانه برای کاهش میزان اضطراب و نگرانی شان بهره می گیرند.
از سوی دیگر نتایج برخی از پژوهشها نشان می دهد استفاده از روش های زیر به زوجها کمک می کند تا بتوانند میزان صمیمت خود را با یکدیگر افزایش دهند:
1-تلاش برای بالا بردن میزان سطح تحمل خود در برابر سخنان انتقاد آمیز و رفتارهای آزاردهنده ی یکدیگر.
2-افزایش میزان گفتگوهای روزانه با یکدیگر.
3-تمرکز بر روی نقاط قوت همدیگر.
4-عدم اصرار برای ایجاد تغییر اساسی در ویژگیهای شخصیتی همدیگر.
5- تشویق همدیگر برای ایجاد تغییر در برخی از رفتارهای نامطلوب همدیگر
2-تلاش برای نزدیک نمودن فاصله بین سطح انتظارات از همدیگر با سطح واقعیتهای موجود
یکی ازعوامل مهم در بهبود میزان ارتباطات متقابل زوجها ، نزدیک تر نمودن فاصله بین سطح انتظارات زوجها از همدیگر با سطح واقعیتهای موجود می باشد. فاصله ی زیاد بین این دو سطح موجب می شود میزان رضایت زوجها از یکدیگر به میزان قابل توجهی کاهش یابد. همچینن دراثر فاصله ی زیاد بین سطح انتظارات زوجها از همدیگر با سطح واقعیتهای موجود میزان ظاهرشدن هیجانات منفی ( مانند هیجان خشم و هیجان غمگینی ) در بین زوجها افزایش می یابد. زوجهایی که میزان فاصله بین سطح انتظارات آنان از همدیگر با سطح واقعیتهای موجود زیاد می باشد در مقایسه با سایر زوجها از میزان احساس رضایت کمتری در زندگی شان برخوردار هستند و میزان تعارضات آنان در زندگی مشترک شان در مقایسه با سایر زوجها بسیار بالاتر می باشد. عوامل مختلفی در ایجاد فاصله بین میزان سطح انتظارات زوجها با همدیگر با سطح واقعیتها نقش دارند . تلاش زوجها برای شناسایی و مقابله با این عوامل می تواند در تداوم زندگی مشترک آنان نقش مهمی را داشته باشد.
برخی از عوامل مهمی که در ایجاد فاصله بین سطح انتظارات زوجها ازهمدیگر وسطح واقعیتهای موجود نقش دارند عبارتند از :
1-منابع یادگیریهای قبلی در زمینه ی میزان سطح ایده ال انتظارات ازهمسر
منابع یادگیری قبلی زوجها در زمینه ی میزان سطح ایده ال انتظارات از همسر می تواند والدین ، دوستان و یا همکاران باشد . زمانی که منابع یادگیری زوجها دراین زمینه متنوع است امکان دارد اطلاعات مختلف ارایه شده از منابع فوق در تعارض آشکار با یکدیگر قرار گیرند و در نتیجه زوجها دراین زمینه مشکلات زیادی را تجربه نمایند.
2- ویژگیهای شخصیتی زوجها
واژه ی شخصیت به مجموع ویژگیهای نسبتا دایمی شخص اشاره می نماید . این ویژگیها خود را قالب رفتارهای خاص نشان می دهند و در اکثر مواقع دیگران شخص را با تکیه به این ویژگیها می شناسند. توجه به ویژگیهای شخصیتی بیشتر ازاین جهت اهمیت دارد که ویژگیهای شخصیتی در اکثرمواقع یکی ازعوامل اساسی تعیین کننده ی رفتارهای شخص درموقعیتهای مختلف می باشند. زمانی که برخی از ویژگیهای شخصیتی زوجها در حد بهنجار و یا مطلوب نباشند مانند زمانی که میزان احساس همدلی بسیار پائین و یا میزان حالت خود شیفتگی بسیار بالا می باشد احتمال آنکه میزان سطح انتظارات زوجها از همدیگر با سطح واقعیتها فاصله ی زیادی پیدا نماید بیشتر می گردد.
چند روش مهم که زوجها با استفاده از آنها می توانند سطح انتظارات خود ازهمدیگر را به سطح واقعیتها نزدیکتر نمایند عبارتند از:
1-تلاش برای افزایش میزان سطح احساس همدلی
2-کوشش برای افزایش میزان تصمیم گیریهای مشترک در مورد مسایل مختلف زندگی
3-تلاش برای کاهش توجه به موارد ایده ال و یا غیرواقعی
4- تلاش برای افزایش میزان توجه به واقعیتهای موجود
3-فراگیری روش های افزایش دهنده ی میزان توجه به سخنان همدیگر
تداوم ارتباط متقابل بین زوجها مانند هر نوع ارتباط متقابل دیگر نیازمند تلاش های فراوان می باشد. عوامل مختلفی در تداوم ارتباط متقابل بین زوجها دخالت دارند. یکی از این عوامل میزان تلاش زوجها برای توجه مداوم به سخنان همدیگر می باشد. توجه مداوم زوجها به سخنان همدیگر میزان تعارضات موجود بین آنان را کاهش داده و سبب افزایش میزان ارتباطات متقابل زوجها می گردد. زوجها با استفاده از روش های مختلف می توانند به یکدیگر نشان دهند که به سخنان همدیگر توجه دارد. یکی از این روش ها ،روش گوش دادن فعال می باشد. در روش گوش دادن فعال ، زوجها با نشان دادن برخی از علایم رفتاری( مانند برقراری تماس چشمی و یا تکان دادن سر به نشانه ی تائید سخنان همدیگر) تلاش می نمایند به یکدیگر نشان دهند که به سخنان همدیگر گوش فرا می دهند. زمانی که یکی از زوجها و یا هر دو آنان به صورت مکرر به سخنان همدیگر توجه نمی کنند فرایند گفتگوی زوجها می تواند به نوعی فرایند تکراری و ناکارآمد تبدیل شود که در جریان آن تنها موضوعات حاشیه ای و بی اهمیت مطرح می شوند و هر یک از زوجها تلاش می کنند بدون آنکه به محتوای سخنان همدیگر توجه نمایند بر روی درستی سخن خود اصرار ورزند. ایجاد چینن وضعیتی در جریان گفتگوهای زوجها با یکدیگر احتمال دارد میزان تبادلات رفتاری آنان را کاهش داده و بر روی حالت صمیت و نزدیکی آنان اثرات مخربی را بجا بگذارد.
استفاده ی زوجها از روش های زیر می تواند به آنان کمک نماید تا میزان توجه خود را به سخنان همدیگر افزایش دهند:
1-برقراری تماس چشمی با یکدیگر به هنگام گفتگو
2-انجام برخی از رفتارهای حرکتی ( مانند تکان دادن سر ) برای تائید سخنان همدیگر
3-گوش دادن فعال
4-تلاش برای برقراری تعادل بین میزان سخن گفتن و میزان گوش دادن به سخنان همدیگر
5-ابراز احساسات واقعی در قالب بیان سخنان مناسب
6-مقابله با فرضیه های ذهنی ناراحت کننده ای که در مورد معنای سخنان و رفتارهای نامناسب همدیگر در ذهن شان شکل گرفته است
7-تلاش برای عدم بیان سخنان نیش دار
4-فراگیری روش های ابرازمناسب هیجانات منفی
توانایی برای ابراز مناسب هیجانات منفی با کاهش میزان تنشهای درونی ، افزایش میزان ارتباطات متقابل و افزایش میزان صمیت و نزدیکی زوجها ارتباط دارد. در اغلب مواقع انجام گفتگوها بین زوجها با ابرازهیجانات مختلف از سوی آنان همراه می باشد و اختصاص دادن فرصتی مناسب از سوی زوجها
